Page Text
________________
.. दशवैकालिके चतुर्याध्ययनम्।
२४३ रीतें जल, तेज, वायु अने वनस्पति ए सचित्त बे, एम आगम प्रमाणथी कद्यु. ए विषे अनुमान प्रमाण पण जे. ते एवी रीतेः-जलं सचित्तं नूमिखातखानाविकसंजवात् दरवत् ॥ अर्थः- जल जे जे ते सचित्त बे, कारण देडकानी परे नूमि खणतां ते जमीनमांथी नीकलीने चाले बे. तथा, अग्निः सचित्तः आहारेण वृद्धिदर्शनात् वालवत् ॥ अर्थः- अनिरूप तेज जे जे ते सचित्त , कारण वालकनी परें काष्ठ घृतादिक आहार आप्याथी तेनी वृद्धि थाय . तया, वायुः सचित्तः अपरप्रेरिततिर्यगनियमितदिग्गमनात् गोवत् ॥ अर्थः- वायु जे जे, ते सचित्त बे, कारण के गायप्रमुखनी परें बीजे कोश्ये प्रेरणा कख्या वगर नियमित दिशाने विषे चाले . तथा, तरवः सचित्ताः सर्वत्वगपहरणे मरणात् गर्दैनवत् अर्थः-वनस्पति काय जे वृदा प्रमुख बे,ते सचित्त बे, कारण तेनी सर्व त्वचा जो काढी होय तो गर्दननी परे भरण पामे बे. एवं अनुमान पण प्रमाण जाणवू ॥
(दीपिका.) इदानीं वनस्पतिजीवानां विशेषनेदप्रतिपादनार्थमाह । तद्यथा । अयं बीजं येषां ते अग्रवीजाः कोरएटकादयः । एवं मूलं वीजं येषां तेमूलवीजा उत्पलकन्दादयः। पर्व वीजं येषां ते पर्वबीजा श्वादयः । स्कन्धो बीजं येषां ते स्कन्धवीजाः शबक्यादयः । बीजामोहन्तीति बीजरुहाः शाल्यादयः । संमूर्वन्तीति संमूर्बिमाः प्रसिवीजाजावेऽपि पृथिवीवर्षादिसमुद्भवाः। ते तथाविधास्तृणादयः। न च एते न संजवन्ति दग्धनूमावपि संचवात् । तथा तृणलता वनस्पतिकायिका इत्यत्र तृणलताग्रहणं स्वगतानेकनेदसंदर्शनार्थ वनस्पतिकायिकग्रहणं सूक्ष्मवादरादिकानेकवनस्पतिनेदसग्रहार्थम् । एतेन पृथिव्यादीनामपि स्वगता नेदाः सूचिताः । कथमित्याह । पृथिव्यः शर्करादयः, आपोऽवश्यायमिहिकादयः, अग्नयोऽङ्गारज्वालादयः, वायवो ऊफामएफलिकादयः । एतेऽग्रवीजादयः सवीजाश्चित्तवन्त आख्याताः कथिता इति। एतेन पूर्वकथिता विशेषाः सजीवाः स्वस्खनिवन्धनाश्चित्तवन्तः आत्मवन्त थाख्याताः कथिताः । एते च अनेकजीवा इत्यादिकध्रुवगएिमका पूर्ववत् ॥ __ ( टीका.) वनस्पतिजीवविशेषप्रतिपादनायाह । तं जहा अग्गवीया इत्यादि। तद्ययेत्युपन्यासार्थः। अग्रवीजा इत्यग्रं वीजं येषां ते अग्रवीजाः कोरएटकादयः। एवं मूलं वीजं येषां ते मूलवीजा उत्पलकन्दादयः । पर्व वीजं येपां ते पर्ववीजा इ. दवादयः । स्कन्धो वीजं येषां ते स्कन्धवीजाः शलक्यादयः। तथा वीजामोद न्तीति वीजरूहाः शाल्यादयः । संमूर्वन्तीति संमूर्छिमाः । प्रसिझवीजानावेन पृथिवीवर्षादिसमुद्भवास्तथाविधास्तृणादयः । न चैते न संजवन्ति दग्धनूमावपि संन
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |