________________
१६४ राय धनपतसिंह बहारका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३) - मा.
महावीरः । उतं च ॥ विदारयति यत्कर्म तपसा च विराजते ॥ तपोवीर्येण युक्तश्च तस्माद्वीर इति स्मृतः । महांश्चासौ वीरश्च महावीरः तेन महावीरेण । काश्यपेनेति काश्यप गोत्रेण प्रवेदिता नान्यतः कुतश्चिदाकर्ण्य ज्ञाता । किंतर्हि । स्वयमेव केवल लोकेन प्रकर्षेण वेदिता प्रवेदिता विज्ञातेत्यर्थः । तथा खाख्यातेति सदेवमनुष्यासुरायां पर्षदि सुष्टु श्राख्याता स्वाख्याता । तथा सुप्रज्ञसेति । सुष्टु प्रज्ञप्ता यथैवाख्याता तथैव सुष्ठु सूत्रापरिहारासेवनेन प्रकर्षेण सम्यगासे वितेत्यर्थः । अनेकार्थत्वाकातूनां पिरासेवनार्थः । तां चैवंभूतां षड्जीवनिकायिकां श्रेयो मेऽध्येतुं श्रेयः पथ्यं हितम् । ममेत्यात्म निर्देशः । बान्दसत्वात्सामान्येन ममेत्यात्मनिर्देश इत्यन्ये । ततश्च श्रेय श्रात्मनोऽध्येतुम् । अध्येतुमिति पठितुं श्रोतुं नावयितुम् । कुत इत्याह । अध्ययनं धर्मप्रज्ञप्तिः । निमित्तकारणहेतुषु सर्वासां प्रायो दर्शनमिति वचनात् हेतौ प्रथमा । अध्ययनत्वादध्यात्मानयनाच्चेतसो विशुद्धयापादनादित्यर्थः । एतदेव कुत इत्याह । धप्रज्ञतेः प्रज्ञपनं प्रज्ञप्तिः धर्मस्य प्रज्ञप्तिः धर्मप्रज्ञप्तिः । ततो धर्मप्रकृतेः कारणाचेतसो विशुद्धयापादना श्रेय श्रात्मनोऽध्येतुमिति । अन्ये तु व्याचक्षते । अध्यधर्मप्रज्ञप्तिरिति । पूर्वोपन्यस्ताध्ययनस्यैवोपपादेयतयानुवादमात्रमेतदिति ॥ करा खलु सा बकीवलिया नामप्रयणं समणेणं जयवया मदावीरेणं कासवेणं पवेश्या सुकाया सुपन्नत्ता सेयं मे अहिविडं धम्मपन्नत्ती ॥ इमा खलु सा जीवणिया नामशयां समणं जगवया महावीरेणं कासवेणं पवेश्या सुप्रकाया सुपन्नत्ता ॥ सेयं मे प्रदिशि अप्रयणं धम्मपन्नत्ती ॥
( अवचूरि : ) शिष्यः पृष्ठति । कतरा खलु इत्यादि सूत्रम् उक्तार्थमेवानेनैतद्दर्शयति । विहायानिमानं संविनेन शिष्येण सर्वकार्येष्वेव गुरुः प्रष्टव्य इति आचार्य यह । इमाखवित्यादि सूत्रमुक्तार्थमेवानेनाप्येतदर्शयति गुणवते शिष्याय गुरुणाप्युपदेशो दातव्य एवेति ।
(अ.) हवे पूर्वोक्त सांजलीने शिष्य पूढे वे केः - करत्ति । हे गुरो ! महावीर स्वा मी कली षड्जीवनिकायिका ते केवी ? (यहीं 'समषेणं' एथी आरंजीने " धम्मपन्नत्ती ” ए सुधीनो सूत्रनो जाग जे बे, तेनो छार्थ उपर लख्यो बे, माटे फरी लखता नथी. ) गुरु उत्तर कहे बे: - इमा खलु ति । (इमा के० ) एषा एटले या वदय माण प्रकारनी ( सा के० ) ते (बीवणियाणामप्रयणं के० ) षड्जीवनिका नामक -