________________
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम् ।
१६३
मर्शः । जगः समत्रैश्वर्यादिलक्षण इति । उक्तं च ॥ ऐश्वर्यस्य समग्रस्य रूपस्य यशसः श्रि यः ॥ धर्मस्याथ प्रयत्नस्य षमां जग इतीङ्गना ॥ सोऽस्यास्तीति जगवांस्तेन जगवता वर्ध मानखामिनेत्यर्थः । एवमिति प्रकारवचनः शब्दः । श्राख्यातमिति केवलज्ञानेनोपलभ्यावे. दितम् । किमत था । इह खलु षड्जीव निकायनामाध्ययनमस्तीति वाक्यशेषः । इहेति लोके प्रवचने वा । खलु शब्दादन्यतीर्थकृत्प्रवचनेषु च षड्जीव निकायेति पूर्ववत् । नामेनिधानम् । अध्ययनमिति पूर्ववदेव । इह च श्रुतं च मयेत्यनेनात्मपरामर्शनका तदनङ्गापोहमाह । तत्रैवंभूतार्थानुपपत्तेरित्युक्तं च ॥ एगंतखणियपरके, गहणं चि असवहा अवाणं ॥ अणुसरण सासपाई, कुठे उ ते लोग सिद्धाई ॥ तथा श्रायुष्मन्निति च प्रधान गुण निष्पन्नेनामन्त्रणवचसा गुणवते शिष्यायागमरहस्यं देयं नागुणवत इत्याह तदनुकम्पाप्रवृत्तेरिति । उक्तं च ॥ श्रामे घडे निहत्तं, जहा जलं तं घडं विणासे ॥ इ सिद्धंतरहस्सं, अप्पाहारं विणासे ॥ आयुश्च प्रधानो गुणः । सति तस्मिन्नव्यव छि तिजवात्तथा तेन जगवता एवमाख्यातमित्यनेन खमनीषिका निरासाछास्त्रपारतन्त्र्यप्रदर्शनेन सर्वज्ञेन अनात्मवता अन्यतस्तथाभूतात्सम्यगनिश्चित्य परलोकदेशना कार्येत्येतदाह । विपर्ययसंनवाडुक्तं च ॥ किं एत्तो पावयरं, संमं हिगयधम्मस
प्रावो ॥ कुदेसाए, कहयरागंमि पाडे ॥ अथवान्यथा व्याख्यायते सूत्रकदेशः । श्रउसंतेणं ति जगवत एव विशेषणम् | आयुष्मता जगवता चिरजीविनेत्यर्थः । मङ्गलवचनं चैतदथवा जीवता साक्षादेव अनेन च गणधरपरंपरागमस्य जीवन वियुक्ताना दिशुद्धवश्चापोहमाह । देहाद्यजावेन तथाविधप्रयत्नाभावात् । उक्तं च ॥ वयणं न कायजोगा नावेण य सो अणादिसुद्धस्स ॥ गहणंमि य णो देऊ, सत्तागमो कह ॥ अथवा वसंतेति । गुरुकुलमावसता अनेन च शिष्येण गुरुचरणसेविना सदा जाव्यमित्येतदाह । ज्ञानादिवृद्धिसद्भावादिति । एतडुक्तं च । पाणस्स होइ जागी, थिरयरयो दंसणे चरिते य ॥ धन्ना घ्यावकहाए, गुरुकुलवासं न मुंचति ॥ अथवा आमुसंतेणं आमृशता जगवत्पादारविन्दयुगलमुत्तमाङ्गेन । अनेन च विनयप्रतिपत्तेर्गरीयस्त्वमाह । विनयस्य मोक्षमूलत्वात् । उक्तं च ॥ मूलं संसारस्स, होंति कसाया अतपत्तस्स ॥ विण हाण पडत्तो, डुक विमुक्कस्त मोरकस्स ॥ कृतं प्रसंगेन प्रकृतं प्रस्तुमः । तत्र इह खलु षड्जीवनिकायिका नामाध्ययनमस्तीत्युक्तम् । अत्राह । एवा षड्जीवनिकायिका केन प्रवेदिता प्ररूपिता वेत्य - त्रोच्यते । तेनैव जगवता यत श्राह । समंणेणं जगवया महावीरेणं कासवेणं पवेश्या सुरकाया सुपन्नत्तेत्ति । सा च तेन श्रमणेन महातपखिना जगवता समयैश्वर्यादियुक्तेन महावीरेण । शूर वीर विक्रान्ताविति कपायादिशत्रुजयान्महाविक्रान्तो