Page Text
________________
..
दशवैकालिके चतुर्थाध्ययनम्।
१५॥ दिति । जातेरतिक्रान्तायाः स्मरणात् । न चेदमनुस्मरणमननुभूतस्यान्यानुभूतस्य च जवत्यतिप्रसंगात् । दृश्यते च क्वचिदिदं न चासौ प्रतारकः तत्कथितार्थसंवादनात् अनुनवा विशेषे च सर्वेषामेव कस्मान्न नवतीति चेमुच्यते । कर्मप्रतिबन्धसंबन्धाद दृढानुनवाजावादिह लोकेऽपि सर्वेषां सर्वत्रानुस्मरणादर्शनान्न खलु श्ह लोके सर्वत्रा नुस्मरणदर्शनम् । तदिहापि क्वचिजातौ सर्वेषामस्त्विति चेन्न । नष्टचेतसां सर्वत्रानु स्मरणशून्येन व्यभिचारादिति प्रयोगार्थः । प्रयोगश्च बालकृतानुस्मरणवद्रष्टव्य इति तथा स्तनानिलाषादिति । तदहर्जातबालकस्यापि स्तनानिलाषदर्शनात् । नचान्यका लाननुनूतस्तनपानस्यायमुपपद्यते । प्रयोगश्च । तहर्जातबालकस्याधस्तनाभिलाषोऽजि. लाषान्तरपूर्वकोऽनिलाषत्वादन्यस्तनानिलाषवत् । तदप्रथमत्वसाधनाद विरुको हेतु रिति चेन्न प्रथमत्वानुनवेन बाधनात् । असति च बाधने विरुद्ध इति न्यायादन्यथा हेतूनेदप्रसंगादित्यत्र बहु वक्तव्यं तत्तु नोच्यते अदरगमनिकामात्रस्य प्रस्तुतत्वा दिति। नित्या दिक्रियायोजना पूर्ववदिति नियुक्तिगाथार्थः। एतामेव नियुक्तिगाथां से. शतो व्याचिख्यासुराह नाष्यकारः॥ रोगस्सामयसन्ना, बालकयं जं जुवाणुसंजर । जं कयमन्नंमि नवे, तस्सेवन्नबुवबाणा ॥ २६ ॥ व्याख्या ॥ रोगस्यामंय इतिसंज्ञ बालकृतं किमपि वस्तु यद्यस्माावानुस्मरति । तथा यत्कृतमन्यस्मिन् नवे कुशला। कुशलं कर्म तस्यैव कर्मणोऽन्यत्र नवान्तरे उपस्थानात्सर्वत्र नावार्थयोजना कृतैवेति गाथार्थः ॥ णिच्चो अणि दियत्ता, खपि नवि हो। संचरणा ॥ थणजिलासा य तहा, अमर्ड नउ मिम्मउब घडो ॥ २७ ॥ व्याख्या ॥ नित्य इति । सर्वत्र क्रियानिसंबध्यते । अनिन्जियत्वाडोत्रादिन्निरग्रहणादित्यर्थः। विज्ञेयो ज्ञातव्यः। तथा च जातिस्मरणात् पागंन्तरं वा । दणिको न भवति । जातिस्मरणादित्येतदप्यअष्टमेव विधिप्रतिषेधान्यां साध्यार्थानिधानात् । स्तनाजिलाषाच। तथा अमयोऽयमात्मा नतु मृन्मय श्व घटस्ततश्चाकारण इत्यर्थः । एतदपि नित्यत्वादिप्रसाधकमिति नियुक्तिगाथायामनुपन्यस्तमप्युक्तम् सूदम धिया नाष्यकारेणेति गाथार्थः। तृतीयां नियुक्तिगाथामाह सवन्नुवदिछत्ता, सकम्मफलनोयणा अमुत्तत्ता ॥ जीवस्स सिद्धमेवं, निञ्चत्तममुत्तमन्नत्तं ॥७॥ व्याख्या ॥ सर्वज्ञोपदिष्टत्वादिति नित्यो जीव इति सर्वज्ञोक्तत्वात् । अवितथं च सर्वज्ञवचनं तस्य रागादिरहितत्वादिति ।खकर्मफलनोजनादिति खोपात्तकर्मफलजोगादित्यर्थः। उपस्थापनादेतन निद्यत इति चेन्न अनिमायापरिज्ञानात् । तत्र हि येन कृतं तस्मिन्नेव कर्तरि कर्मोपतिष्ठत इत्युक्तम् । तच्चैकस्मिन्नपि जन्मनि संजवतीदं त्वन्यजन्मान्तरापेक्ष्यापि गृह्यत इति न दोषः । तया अमूर्तत्वादिति मूर्तिरहितत्वादेतदपि श्रोत्रादिजिरग्रहणादित्यस्मान्न निद्यत इति चेन्न । तत्र हि श्रोत्रादिनिर्न गृह्य
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |