Page Text
________________
१६० राय धनपतसिंघ बहादुरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस (४३) - मा. ते । इत्येतडुक्तमिह तु तत्स्वरूपमेव नियम्यते निरूप्यत इति । मूर्तानामपि श्रोत्रादिनिरग्रहणादिति द्वारत्रयमप्युपसंहरन्नाह ॥ जीवस्य सिद्धमेवं नित्यत्वममूर्तत्वमन्यत्वमिति गाथार्थः । मूलद्वारगाथाइये व्याख्यातमन्यत्वादिद्वारत्रयमिदानीं कर्तृद्वारावसरस्तथाचाह || कत्तत्ति दारमहुणा, सकम्मफलनोइणो जर्ज जीवा ॥ वाणियकिसीवला इव कविलमय निसेहणं एयं ॥ २७९ ॥ व्याख्या ॥ कर्तेति द्वारमधुना तदेतव्याख्यायते । स्वकर्मफलजोगिनो यतो जीवास्ततः कर्तार इति । वणिक्कृषीवलादय श्व
मी कृतमुञ्जते । इति प्रयोगार्थः । प्रयोगस्तु कर्तात्मा स्वकर्मफलनोक्तृत्वात्ककादिवत् । ऐपर्यमाह । कपिलमत निषेधनमेतत्सांख्यमत निराकरणमेतत्तत्राकर्तृवादप्रसिद्धेरिति गाथार्थः । मूलद्वारगायाद्वये व्याख्यातं कर्तृद्वारमिदानीं देहव्यापित्वद्वारावसर इत्याह जाष्यकारः ॥ वावित्ति दारमहुणा, देहव्वावी मर्ज ग्गिजहं व ॥ जीवो नउ सर्व्वगर्नु, देहे लिंगोवलं जाई ॥ २८० ॥ व्याख्या ॥ व्यापीति द्वारमधुना तदेतच्या ख्यायते । देहव्यापी शरीरमात्रं व्याप्तुं शीलमस्येति तथा मत इष्टः प्रवचनः जीवो नतु सर्वग इति योगः । तुशब्दस्यावधारणार्थत्वान्न चाण्वादिमात्रः । कुत इत्याह । देहे बिङ्गोपलम्नात् शरीर एव सुखादितोिपलब्धेः । श्रयैौष्ण्यवत् । उष्णत्वं ह्यग्निलिङ्गं नान्यत्रार्नत्वनन्नाविति गाथाप्रयोगार्थः । प्रयोगस्तु शरीरनियतदेश श्रात्मा परमितदेशे लिङ्गोपलब्धेरन्यौष्ण्यवत् । इति गाथार्थः । व्याख्याता प्रथमा मूलद्वारगाथा । सांप्रतं द्वितीया व्याख्यायते । तत्र प्रथमं गुणीति द्वारं तया चिख्यासयाह जाष्यकारः ॥ अहुणा गुणित्ति दारं, होइ गुणेहिं गुणित्ति विन्ने ॥ ते जोगजोगडवर्ड - गमाइ रुवाइ व घडस्स ॥ २८९ ॥ व्याख्या ॥ अधुना गुणीति द्वारं तदेतद्व्याख्यायते । नवति गुणैर्हि गुणी । न तद्व्यतिरेकेणेत्येवं विज्ञेयः । अनेन गुणगुणिनोर्भेदाभेदमाह । ते जोगयोगोपयोगादयो गुणा इत्यादिशब्दादमूर्तत्वादिपरिग्रहः । निदर्शनमाह । रूपादय श्व घटस्य गुणा इति गाथार्थः । व्याख्यातं मूलद्वारगाथायां गुणिद्वारमधुनोर्ध्वगतिद्वारावसर इत्याह जाष्यकारः ॥ उदुं गइति श्रा, अगुरुलहुत्ता सनावदुगर ॥ दितलाउ एणं, एरंडफलाइएहिं व ॥ २८२॥ व्याख्या ॥ उर्द्धगतिरित्यधुना द्वारं तदेतद्व्याख्यायते । अगुरुलघुत्वात्कारणात्स्वनावतः कर्मविप्रमुक्तः सन्नूर्ध्वगतिर्जीव इति गम्यते । यद्येवं तर्हि कथमधो गत्यत्राह । दृष्टान्तोऽलाम्बुना तुम्बकेन यथा तत्स्वनावत ऊर्ध्वगमनरूपमपि मृपाऊलेऽधो गछति । तदपगमादूर्ध्वमा जलान्तादेवमात्मापि कर्मले पादधो गछति । तदपगमादूर्ध्वमालोकान्तादिति । एरएफफलादिनिश्च दृष्टान्त इत्यनेन दृष्टान्तवाहुल्यं दर्शयति । यथा चैरएमफलमपि बन्धन परिष्टमूर्द्धं गच्छत्यादिशब्दादयादिपरिग्रह इति गाथार्थः । व्याख्यातं तृ
1
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |