Page Text
________________
२५७ राय धनपतसिंघ बदाउरका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीस-(४३)-मा. रवत् । नित्यत्वामूर्तत्वदेहान्यत्वयोजना पूर्ववदिति गाथार्थः। नियुक्तिगाथायां बन्धस्य अत्ययाजावादिति व्याख्यातमधुना विरुडस्य चार्थस्थाप्रा वाविनाशाच्चेति व्याख्यायते ॥ अविणासी खलु जीवो, विगारणुवलंज जहागासं ॥ जवलनंति विगारा, कुंचाविणासिदवाणं ॥ १४ ॥ व्याख्या ॥ अविनाशी खलु जीवो नित्य इत्यर्थः। कुत इत्याह । विकारानुपलम्जाद्धटादिविनाशे कपालादिवहिशेषादर्शनाद्यथाकाशमाकाशवदित्यर्थः । एतदेव स्पष्टयति । उपलच्यन्ते विकारा दृश्यन्ते कपालादयः कुंनादिविनाशिडव्याणां न चैवमत्रेत्यजिप्रायः । नित्यत्वामूर्तत्वदेहान्यत्वयोजना पूर्ववत् । इति गाथार्थः । नियुक्तिगाथायां बन्धस्य प्रत्ययाजावादिति गाथार्थः। प्रकृतसंवद्यामेव नियुक्तिगाथामाह ॥ निरामयामयजावा, बालकयाणुसरणा कुवबाणा ॥ सुत्ताईहिं अगहणा, जासरणा थण जिलासा ॥ २५ ॥ व्याख्या ॥ निरामयामयनावात् । निरामयस्य नीरोगस्यामयनावालोगोत्पत्तेः । उपलक्षणं चैतत्सामयनिरामयत्नावस्य । तथा चैवं वक्तार जपलच्यन्ते । पूर्व निरामयोऽहमासं संप्रति सामयो जातः। सामयो वा निरामय इति । न चैतन्निरन्वयलक्षण विनाशिन्यात्मन्युपपद्यते । उत्पत्त्यनन्तरानावादिति प्रयोगार्थः । प्रयोगस्त्ववस्थित श्रात्मा अनेकावस्थानुजवनाहालकुमारायवस्थानुनवितृदेवदत्तवत् । नित्यत्वादमूर्तः। अमूर्तत्वादेहादन्य इति योजना सर्वत्र कार्या । तथा बाखकृतानुस्मरणात् । कृतशब्दोत्रानुजूतवचनस्ततश्च बालानुभूतस्मरणात् । तथा च बालेनाजुनूतं वृद्धोऽप्यनुस्मरन् दृश्यते । नच अन्येनानुजूतमन्यः स्मरत्यतिप्रसंगात् । नचेदमनुस्मरणं ब्रान्तं बाधासिकेः । न च हेतुफलनाव निबन्धनमेत निरन्वयदण विनाशपदे तस्यैवासिद्धेः तोरनन्तरक्षणेऽजावापत्तेः। असतश्च सझाव विरोधादितिप्रयोगार्थः।प्रयोगस्त्ववस्थित आत्मा पूर्वानुजूतार्थानुस्मरणात्तदन्यैवंनूतपुरुषवत् । उपस्थानादिति कर्मफलोपस्थानमत्र गृह्यते । यद्येनोपात्तं कर्म स एव तत्फलमुपजुले । अन्यश्च क्रियाकालोऽन्यश्च फलकालः । एकाधिकरणं चैतड्वयमन्यथा खकृतवेदनासिझेः । अन्यकृतान्योपजोगस्य निरुपपत्तिकत्वात् कृतनाशाकृताज्यागमप्रसंगात् । संतानपढेऽपि कर्तृलोक्तृसंतानिनो नात्वाविशेषाक्तिदात्तस्यैव तथाजावान्युपगमे नित्यत्वापत्तेरिति प्रयोगार्थः । प्रयोगश्चाव स्थित आत्मा खकृतकर्मफलवेदनात्कृषीवलादिवत् । श्रोत्रादिजिरग्रहणात् श्रोत्रादिनिरिन्डियैरपरिछित्तेः। नच श्रोत्रादिनिरपरि विद्यमानस्य असत्त्वमवग्रहादीनां खसंवेदनसिकत्वात् । बौबैरप्यतीन्डियज्ञानाज्युपगमात् । ज्ञानस्य च गुणत्वात् । गुणस्य च गुणिनमन्तरेणानावात् । प्राक्तनज्ञानस्यैव गुणित्वानुपपत्तेः । तस्यापि गुणत्वादिति प्रयोगार्थः । प्रयोगश्च नित्य आत्मा गुणित्वे सत्यतीन्जियत्वात् आकाशवत् । तथा जातिस्मरणा
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |