Page Text
________________
दशवैकालिके चतुर्याध्ययनम्।
२५ए दिति । जातेरतिक्रान्तायाः स्मरणात् । न चेदमनुस्मरणमननुनूतस्यान्यानुभूतस्य च नवत्यतिप्रसंगात् । दृश्यते च क्वचिदिदं न चासौ प्रतारकः तत्कथितार्थसंवादनात् । अनुनवा विशेषे च सर्वेषामेव कस्मान्न लवतीति चेकुच्यते । कर्मप्रतिवन्धसंबन्धाद् दृढानुनवानावादिह लोकेऽपि सर्वेषां सर्वत्रानुस्मरणादर्शनान्न खलु श्ह लोके सर्वत्रानुस्मरणदर्शनम् । तदिहापि कचिजातौ सर्वेषामस्त्विति चेन्न । नष्टचेतसां सर्वत्रानुस्मरणशून्येन व्यभिचारादिति प्रयोगार्थः। प्रयोगश्च बालकृतानुस्मरणवटव्य इति । तथा स्तनानिलाषादिति । तदहर्जातवालकस्यापि स्तनानिलापदर्शनात् । नचान्यकासाननुजूतस्तनपानस्यायमुपपद्यते । प्रयोगश्च । तहर्जातवालकस्याद्यस्तनाचिलापोऽचिसापान्तरपूर्वकोऽनिलाषत्वादन्यस्तनानिलापवत् । तदप्रथमत्वसाधनाद विरुद्धो हेतुरिति चेन्न प्रथमत्वानुनवेन वाधनात् । असति च बाधने विरुद्ध इति न्यायादन्यथा हेतूछेदप्रसंगादित्यत्र बहु वक्तव्यं तत्तु नोच्यते अदरगमनिकामात्रस्य प्रस्तुतत्त्वादिति। नित्यादि क्रियायोजना पूर्ववदिति नियुक्तिगाथार्थः । एतामेव नियुक्तिगाथां सेशतो व्याचिख्यासुराह नाष्यकारः॥ रोगस्सामयसन्ना, बालकयं जं जुवाणुसंजर ॥ जं कयमन्नंमि नवे, तस्सेवन्नतुववाणा ॥ २६ ॥ व्याख्या ॥ रोगस्यामंय इतिसंज्ञवालकृतं किमपि वस्तु यद्यस्माद्यवानुस्मरति । तथा यत्कृतमन्यस्मिन् नवे कुशला कुशलं कर्म तस्यैव कर्मणोऽन्यत्र नवान्तरे उपस्थानात्सर्वत्र नावार्ययोजना कृतैवेति गाथार्थः ॥ णिच्चो अणि दियत्ता, खणि नवि हो। संजरणा ॥ थणयजिलासा य तहा, यम नउ मिम्मनब घडो ॥ २७ ॥ व्याख्या ॥ नित्य इति । सर्वत्र क्रियानिसंवध्यते । अनिन्जियत्वायोत्रादिनिरग्रहणादित्यर्थः। विज्ञेयो ज्ञातव्यः । तथा च जातिस्मरणात् पागन्तरं वा । क्षणिको न नवति । जातिस्मरणादित्येतदप्यष्टमेव विधिप्रतिषेधान्यां साध्याजिधानात् । स्तनानिलापाच्च । तथा अमयोऽयमात्मा नतु मृन्मय श्व घटस्ततश्चाकारण इत्यर्थः । एतदपि नित्यत्वादिप्रसाधकमिति नियुक्तिगाथायामनुपन्यस्तमप्युक्तम् सूदम धिया नाष्यकारेणेति गाथार्थः। तृतीयां नियुक्तिगाथामाद सवन्नुवदिछत्ता, सकम्मफलनोयणा अमुत्तत्ता ॥ जीवस्स सिझमेवं, निश्चत्तममुत्तमन्नतं ॥२०॥ व्याख्या ॥ सर्वज्ञोपदिष्टत्वादिति नित्यो जीवति सर्वज्ञोक्तत्वात् । व्यक्तियं - च सर्वज्ञवचनं तस्य रागादिरहितत्वादिति । स्वकर्मफलनोजनादिति खोपात्तकर्मफललोगादित्यर्थः । उपस्थापनादेतन्न निद्यत इति चेन्न थनिप्रायापरिज्ञानात् । तत्र हि येन कृतं तस्मिन्नेव कर्तरि कमोंपतिष्ठत इत्युक्तम् । तच्चैकस्मिन्नपि जन्मनि संजवतीदं वन्यजन्मान्तरापेक्ष्यापि गृह्यत इति न दोपः । तथा यमृतत्वादिति मूर्तिरहितत्वादेतदपि भोत्रादिजिरग्रहणादित्यस्मान्न जिद्यत इति चेन्न । तत्र हि श्रोत्रादिनिर्न गृह्य
| SR No. | 010035 |
| Book Title | Agam 42 Mool 03 Dashvaikalik Sutra |
| Original Sutra Author | Samaysundar, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Shravak Bhimsinh Manek |
| Publication Year | 1900 |
| Total Pages | 771 |
| Language | Prakrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_dashvaikalik |
| File Size | 60 MB |