________________
१३८ राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह, नाग तेतालीस (४३)- मा.
एटले मोक्षमार्गने विषे सरल एवा संयमने जोनार अर्थात् उपयोगथी संयमना पालक एवा (निग्गंथा के० ) निर्यथा: एटले निर्बंथ साधु होय . ॥ ११ ॥
(दीपिका) किमित्यनाचरितं यतस्त एवंभूता जवन्तीत्याह । किंनूतास्ते साधवः । पञ्च च ते त्र्याश्रवाश्च पञ्चाश्रवाः हिंसादयः परि समन्तात् इपरिज्ञया ज्ञात्वा प्रत्याख्यान परिज्ञया प्रत्याख्याता यैस्ते पञ्चाश्रवपरिज्ञाताः । यतः कारणात् ते एवंभूता tara त्रिगुप्ता मनोवाक्कायगु ति निर्गुप्ताः । पुनः किं० । बसु संजया षट्सु जीवनिकायेषु पृथिव्यादिषु सामस्त्येन यता यत्नवन्तः । पुनः किं० । पञ्च निग्रहणाः पञ्चानामिन्द्रियाणां निग्रहणा निरोधकर्त्तारः । पुनः किं० । धीरा बुद्धिमन्तः स्थिरा वा । पुनः किंभूताः साधवः । रुजुदर्शिनः । रुजुमदं प्रति शजुत्वात् संयमस्तं पश्यन्ति उपादेयतया इति ऋजुदर्शिनः संयमप्रतिबद्धाः ॥ ११ ॥
( टीका ) किमित्यनाचरितं यतस्त एवंभूता जवन्तीत्याह । पंचासवसूत्रम् । अस्य व्याख्या । पञ्चाश्रवा हिंसादयः परिज्ञाता द्विविधया परिज्ञया परिज्ञया प्रत्याख्यानपरिज्ञया च परि समन्ताज्ज्ञाता यैस्ते पञ्चाश्रवपरिज्ञाताः । श्राहितान्यादेराकृतिगणत्वान्न निष्ठायाः पूर्वनिपात इति समासो युक्त एव । परिज्ञातपञ्चाश्रवा इति वा । यत एव चैवंभूता अत एव त्रिगुप्ता मनोवाक्कायगुप्तिनिः । षट्संयताः षट्सु जी - वनिकायेषु पृथिव्यादिषु सामस्त्येन यताः । पञ्चनिग्रहणा इति । निगृहन्तीति निग्रहणाः । कर्तरि ब्युट् । पञ्चानां निग्रहणाः । पञ्चानामितीन्द्रियाणाम् । धीरा बुद्धिमन्तः स्थिरा वा । निर्ग्रन्थाः साधवः । रुजुदर्शिन इति । रुजुर्मोदं प्रति जुत्वात्संयमस्तं पश्यन्त्युपादेयतयेति रुजुदर्शिनः संयमप्रतिबद्धाः । इति सूत्रार्थः ॥ ११ ॥ यायावयंति गिम्देसु, हेमंतेसु अवानडा ॥
वासासु पडिसंलीणा, संजया सुसमादिया ॥ १२ ॥
( अवचूरिः ) ते चैतत्कुर्वन्ति यातापयन्ति ग्रीष्मेषु यातापनां कुर्वन्ति हेमन्तेषु शीतकालेषु प्रावृता वर्षासु प्रतिसंलीना एकाश्रयस्थाः संयताः साधवः सुसमा हिता ज्ञानादिनपराः । ग्रीष्मादिषु बहुवचनं प्रतिवर्ष करणज्ञापनार्थम् ॥ १२ ॥
( अर्थ. ) हवे ते पूर्वोक्तगाथामां कहेला रुजुदर्शी साधु समयने जोडूने जे प्रमाणें करे बे, ते कहे बे. जे साधु (गिम्देसु के० ) ग्रीष्मेषु एटले ग्रीष्मकाने विषे अर्थात् उन्हालामां ( प्रायावयंति के० ) खातापयंति एटले ताना करे छे, ( हेमंतेसु केu ) हेमंतेषु एटले हेमंतऋतु अर्थात् शियालाने विषे ( अवा