________________
तृतीयोऽधिकारः। जोपाङ्गकर्णधावयवसंस्थानादिकं तु मूलापेक्षयोचरगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवति । ___ एवं वैक्रियशरीरमायोग्यवर्गणाद्रव्यनिर्मापितं यद् वैक्रियसंस्थानं तत् प्रयमसमयादारभ्य मूलगुणनिर्वनाधिकरणमात्मनो भवति, कर्मवन्धनिमित्तत्वात् । तस्यैवाहोपागकेशनखदन्तादिकमुत्तरगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भ. वति मृलापेक्षया आहारकशरीरमायोग्यवर्गणाद्रव्यनिर्मापितं यदाहारकसंस्थानं तत् प्रथमसमयादारभ्य मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवति । तस्यैवालोपाङ्गादिकमुत्तरगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवति मृलापेक्षया । शीतोष्णपीतपावकः शक्तिभाजः शापानुग्रहकारिणः तैजसस्याऽपि तैजसशरीरसायोग्यवर्गणाद्रव्यनिर्मापितं यत् तेजस शरीरसंस्थानं, नत् प्रथमसमयादारभ्य मूलगुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवति । ___ एवं कार्मणस्यापि ज्ञेयम् ।
एवं वामनीवर्गणाव्यनिर्मापितं यद् वाङ्मनःसंस्थान तदपि मूलगुणनिवर्तनाधिकरणं भवति, तथा प्राणापानपायोग्यवर्गणादन्यनिर्मापितोच्छ्वासनिःश्वासावपि मूल-. गुणनिर्वर्तनाधिकरणं भवतः ।
कृत्रिमपुरुपादीनां निर्माणकरणरूपत्वं काष्टकर्मरूपोचरगुणनिवर्तनाधिकरणस्य लक्षणम् ।
एवं सूत्रचीवरकादिना ग्रथितकृत्रिमपुत्रकादिनिर्माण
