Page Text
________________
स्वरान्ताः स्त्रीलिङ्गाः
अणस्य मः।४।३।११॥ तुम्हशब्दसम्बन्धिनोऽणप्रत्ययस्य मादेशो या स्यात् । तुम्भं, तुझ, तुम्हं, तुम्हाणं ।
तुमंसि, तुमंमि । तुम्भेसु, तुज्झेसु, तुम्हेसु । अणस्येनि-अणस्येति षष्ठ-यन्तम् । मः प्रथमान्तम् । अकार उच्चारणार्थः तुम्ह + अण इत्यत्र "बहुवचनेषु तुम्भतुज्मो वा" इत्यनेन तुम्भादेशेऽनेन सूत्रेण मकारेऽनुस्वारे तुम्भ, तुझादेशे तुझ, तदभावे तुम्हें । मादेशाभावे तुम्हाणं । तुझाणं, तुम्भाणं, इत्यपि बोध्यं सूत्रप्राप्तेः समानत्वात् । एवं चतुर्थीवहुवचनेप्येताहशमेव रूपं बोध्यम् । तुम्ह + मि इत्यत्र मिमोस्तुम्हस्य हस्येति सूत्रेण हलोपे मौ व्यञ्जनादौ नाम्न इति सूत्रेण ममागमेऽनुस्वारे 'सि' रित्यनेन सूत्रेण स्यादेशे तुमंसि, स्यादेशाभावे तुमंमि । मकारस्य लोपस्तु बाहुलकान्न । तेन 'तुमे' इति न भवति । तुम्ह + इसु इत्यत्र तुम्भादेशे वृद्धौ तुम्भेसु एवं तुन्भेसु पक्षे तुम्हेसु ।
॥ इति स्वरान्ताः पुल्लिङ्गाः ॥
अथ स्वरान्ताः स्त्रीलिङ्गाः॥
-~- Tra
नत्राकारान्तो मालाशब्दः । माला॥ नत्रेनि-तत्र तेषु स्वरान्तस्त्रीलिङ्गेषु मालाशब्दः कथ्यते । माला + उ इत्यत्र : आदिदुद्भधः-" इति सूत्रेण पूर्वसवर्णदीर्घ भाला।
अदितोरोगादिदुझ्यः स्त्रियां वा । ४ । ३ । ७० ॥ आदिदुद्भ्यः परयोः प्रथमाद्वितीयाबहुवचनयोरोगागमो वा स्यात् स्त्रियाम् । मालाओ, माला ।
आदिनोगिनि-अच्च इच्चेति द्वन्द्वः । माला + अ इत्यत्रानेनौगागमे कित्त्वादन्त्यावयवे माला + अ ओ इति जाते पूर्वसवर्णदीचे प्रकृतिभावे मालाओ, ओगागमाभावे पूर्वसवर्णदीचे माला ॥
आदीदूतां हखो बहुलंमि । ३।३।१॥ श्राकारेकारोकाराणां मपरे हस्वो बहुलं स्यात् । मालं । मालाश्रो, माला ।
श्रादीनामिनि-आच्च ईच्च ऊच्चेति द्वन्द्वः । माला+म् इति स्थितेऽनेनाकारस्य हस्वत्वेऽनुस्वारे च मालं । माला+ इ इत्यत्र 'आदितोरोदादिदुद्धः खियां वेति सूत्रेण 'ओक्' इत्यागमे माला + इमो इति जाते पूर्वसवर्णदीर्थे प्रकृतिभावे मालाओ, पक्षे पूर्वसवर्णदीचे माला ॥
| SR No. | 010021 |
| Book Title | Jain Siddhanta Kaumudi Purvardha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ratnachandra Maharaj |
| Publisher | Nagrajji Nahar Jaipur |
| Publication Year | |
| Total Pages | 77 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Principle |
| File Size | 4 MB |