________________
(३१)
'चरति तादृशादृष्टविशेषवशवर्तिनः ।। स्वभावशद्वा तथानादिनिधनाद्रव्यरूपतः ॥ ६ ॥ एष एव नभोभागो ज्योति संघातगोचरः ।। बहला सदशकं सर्वो योजनानां शतं स्मृतः ॥७॥ सपनोदधिपर्यंतो नृलोकेऽन्यत्र वा स्थितः।। सिद्धस्तियंगसंख्यातद्वीपांभोधिप्रमाणकः ॥ ८॥ सर्वाभ्यंतरचारीष्टःतत्राभिजिदथो चहिः॥ सर्वेभ्यो गदितं मूलं भरण्योधस्तथोदिताः ॥ ९॥ सर्वेषामुपरि स्वातिरिति संक्षेपतः कृता ॥ . व्यवस्था ज्योतिषां चिंत्या प्रमाणनयवेदिभिः॥१०॥ मेरुपदक्षिणा नित्यगतय इति वचनात् किमिष्यत इत्याह-- मेरुप्रदक्षिणा नित्यगतयस्त्विति निवेदनात् ॥ .
नैवाप्रदक्षिणा तेषां कादाचित्कीप्यते न च ॥ ११॥ • गत्यभावोपि चांनिष्ट यथा भूभ्रमवादिनः ॥ .
भुवो भ्रमणनिर्णीतिविरहस्योपपत्तितः ॥ १२॥ ।
नहि प्रत्यक्षतो भूमेर्भमणनिर्णीतिस्ति, स्थितियैवानुभवात् । नचायभ्रान्तः सकलदेशकालपुरुषाणां तद्भमणा प्रतीतेः । कस्यचिन्नावादिस्थिरस्वानुभवस्तु प्रान्तः परेषां तदमणानुभवेन बाधनात् । नाप्यनुमानतो भूभ्रमणविनिश्चयः कर्तुं सुशकः तदविनामाविलिंगाभावात् 1: स्थिरे भवक्रे सूर्योदयास्तमयमध्वान्हादिभगोलभ्रमणे अविनामावलिंगमितिचन्न, तस्य प्रमाणबाधित विषयत्वात् पावकामोष्ण्यादिषु द्रव्यत्वादिवत् । भचक्रमणे सति भूभ्रमणमंतरेणाप्ति सूर्योदया दप्रतीत्युपपत्तश्च । न तस्मात् साध्याविनाभावनियमनिश्चयः । प्रतिविहितं च प्रपंचतः पुरस्तात् भूगोलभ्रमणमिति न तदवलंबनेन ज्योतिषां नित्यगत्यभावो विभावयितुं शक्यः नापि कादाचित्कीण्यते गतिनित्यग्रहणात् । तद्गतेनित्यत्वं विशेषणानुप
