________________
'क्रिया ' - करपादादि
'
'
यथा ' - येन मकातद्वदेव ' - तथैव, ' सदैव ' - सर्वदैव,
१
हेतुद्योतने, तदा, 'एषः ' - ज्वरादिवाधाविधुरोऽंगी, 'सुखं करोति ' - सुखमनुभवति, 'न बोधनीय इति ' - अयं न जागरणी इत्यर्थः, ' एषा ' - वार्ता, ' तज्जनैः ' - रोगीभिः जनैः, ' तु' शब्दचरण पूर्त्तो, 'उच्यते ' - कथ्यते, यद्यपि ' तत्र ' - निद्रा - वस्थायां, ' तस्य ' - शयानस्य, 'किञ्चित् ' - किमपि ' श्रोतः सुखम् ' - इन्द्रियसौख्यं न भवति, समुद्भूता चेष्टा, अपि, न निरीक्ष्यते - न दृश्यते, तथापि, भुवि ' - पृथिव्यां संसारे इति यावत्, रेण, 'सुप्तस्य नरस्य ' - शयानस्य नरस्य, ' सौख्यं ' - सुखं, ' वाच्यं ' - कथनीयं, ' स्यात् ' - भवेत्, 'इन्द्रियद्वैतसमुत्थभोगम् ' - विना क्रियेन्द्रियबुद्धींद्रिययुग्मोत्पन्नभोगमंतरेणैव, ' सिद्धेपु ' - सिद्धात्मसु, सर्वकालमेवेत्यर्थः, 'सौख्यम् ' - सुखं, ' भवति ' - उच्यते कथंभूतेषु सिद्धेषु ? ' जाग्रत्सु ' - ज्ञानवत्सु, दृष्टान्तरमाह - यद्वेत्यादिना ' यद्वा ' - अथवा, ' ही 'ति निश्वये, ' योगी ' - योगकर्त्ता, ' निजकात्मबोधामृतं पिवन् ' - स्वात्मज्ञानामृतस्य पानं कुर्वन्, ' अहम् सुखी ' - सुखयुक्तोऽस्मीति ' मन्ता ' - मननकर्त्ता भवति, दृष्टान्तरमाह - तथा चेत्यादिना ' तथा चे 'ति - तथैव चेत्यर्थः, ' इह ' - अस्मिन्संसारे, ' यथोक्तः ' -उक्तप्रकारनिजकात्मबोधामृतं पिबन्नित्यर्थः, 'कोऽपि कश्चित्मुनिः, ' अन्येन ' - अपरेण, 'पुंसा' - जनेन, ' चेत् ' - यदि, परिपृच्छयते, किं परिपृच्छ्यत इत्याह- त्वमित्यादिना ' त्वं कीदृशोऽसीति ' - त्वं कीटक प्रकारोऽसि, मुख्यसि दुःखी वाऽसीत्यर्थः तर्हि ' सः ' - मुनिः, 'जल्पेत् ' - कथयति, ' यदहं ' सुखी' - सुखयुक्तोऽस्मि, कथंभूतो मुनिः । ' सन्तुष्टिपुष्टः ' - सन्तुष्ट्या - संतोषेण पुष्टः- पूर्णः कथंभूतो ? ' विजितेंद्रियार्थः ' - विजिता इन्द्रियाणामर्था - विषया येन सः, तथा यद्यपि ' तस्मिन् क्षणे ' - काले, ' तस्य ' - मुनेः, ' सतः ' -उत्तम
,
