________________
E RS
बराबरॐ
-
-
मूलम्-सत्यं मुने ! ज्ञानजदर्शनोद्भवा, सैपा क्रिया सिद्धिगतेपु नास्ति ।
कथं यतः सैपु यदा तु लोके, कैवल्यलेब्धिः समभूत्तदानीम् ॥ ३७॥ टीका-अस्योत्तरमाह-सत्यमित्यादिना 'मुने !'-हे साधो !, 'सत्यमिति एतत्तव कथनं सत्यमस्तीत्यर्थः, यत् 'सा'-पूर्वोक्ता, 'एपा'--प्रसिद्धा, 'ज्ञानजदर्शनोद्भवा '-ज्ञानोत्पन्ना दर्शनोत्पन्ना च क्रिया, 'सिद्धिगतेषु'सिद्धि प्राप्तेषु, सिद्धेष्वितिभावः, ' नास्ति'-न विद्यते, अत्र हेतुमाह-कथमित्यादिना 'कथं'-कुतः ? यदि त्वमेवं ब्रूया यत् ।। सिद्धेषु ज्ञानजदर्शनोद्भवा क्रिया कुतो नास्ति तर्हि शृण्वितिभावः, 'यतः' यस्मात् कारणात्, 'तु' शब्दो विनिश्चये, 'लोके '- संसारे, ' यदा'-यस्मिन् काले, 'कैवल्यलब्धिः '-कैवल्यप्राप्तिः, केवलज्ञानप्राप्तिरित्यर्थः, 'ममभूत् '-अजायत, र 'तदानीम् --तस्मिन्काले, ' एषु '-सिद्धेपु, 'सा'-ज्ञानजदर्शनोद्भवा क्रिया समभूत् ॥ ३७॥
मूलम्-क्रिये इमे द्वे युगपत्समास्तां, ये ज्ञेयदृश्ये इह ते अभूताम् ।
___ततो जातौ किल सक्रियत्व-मभूत्तु सिद्धौ ग्वल निष्क्रियत्वम् ॥ ३८ ॥ १. केवलज्ञान । २. पुनरत्र नोदको ‘नोदयन्नाह-पूज्याः सिद्धा अपि सक्रिया भवन्ति, कथं ? यत उच्यते, सिद्धा जानन्ति पश्यन्ति च तर्हि ज्ञानक्रियां च दर्शनक्रियां च कुर्वन्तीति शानदर्शनफ्रियायाः सद्भावात् कथं निफियत्वमिति निष्क्रियाः सिद्धा इति
न घटते । नैवं यदेवान मनुष्यभवे सिद्धस्य केवलशानमभूत्तदैव यज्शातव्यं यश्च द्रष्टव्यमासीत् तदेवाऽभूत् सिद्धत्वावस्थायां नवं 8 किमपि न जानाति न पश्यति सर्वातीतानागतवर्तमानभावानां केवललाभसमये पव शानादर्शनाचेनि सर्व सम्यक्तया ध्येयम् ।
ब
-
-
-
-
--
-
SHRSHASHISH
र
