________________
(२.२.२१४-२१४)
सतिसम्पजञकथावण्णना
७१
पन निवत्तिमत्तमेव, अञमञमुपादानकिरियामत्तञ्चेतं द्वयं । कथं लब्भतीति आह "गमने"तिआदि | अभिहरन्तोति गमनवसेन कायं उपनेन्तो । पटिनिवत्तेन्तोति ततो पुन निवत्तेन्तो । अपनामेन्तोति अपक्कमनवसेन परिणामेन्तो । आसनस्साति पीठकादिआसनस्स । पुरिमअङ्गाभिमुखोति अटनिकादिपुरिमावयवाभिमुखो। संसरन्तोति संसप्पन्तो। पच्छिमअङ्गपदेसन्ति अटनिकादिपच्छिमायवप्पदेसं । पच्चासंसरन्तोति पटिआसप्पन्तो। "एसेव नयो"ति इमिना निपन्नस्सेव अभिमुखं संसप्पनपटिआसप्पनानि दस्सेति । ठाननिसज्जासयनेसु हि यो गमनविधुरो कायस्स पुरतो अभिहारो, सो अभिक्कमो । पच्छतो अपहारो पटिक्कमोति लक्खणं ।
सम्पजाननं सम्पजानं, तेन अत्तना कत्तब्बकिच्चस्स करणसीलो सम्पजानकारीति आह "सम्पज न सब्बकिच्चकारी"ति। "सम्पजझमेव वा कारी"ति इमिना सम्पजानस्स करणसीलो सम्पजानकारीति दस्सेति । “सो ही'तिआदि दुतियविकप्पस्स समत्थनं । "सम्पजज्ञ"न्ति च इमिना सम्पजान-सद्दस्स सम्पजञपरियायता वुत्ता। तथा हि आचरियानन्दत्थेरेन वुत्तं “समन्ततो, सम्मा, समं वा पजाननं सम्पजानं, तदेव सम्पजञ"न्ति (विभं० मूल टी० २.५२३) अयं अट्ठकथातो अपरो नयो - यथा अतिक्कन्तादीसु असम्मोहं उप्पादेति, तथा सम्पजानस्स कारो करणं सम्पजानकारो, सो एतस्स अस्थीति सम्पजानकारीति ।
धम्मतो वड्डिसङ्घातेन अत्थेन सह वत्ततीति सात्थकं, अभिक्कन्तादि, सात्थकस्स सम्पजाननं सात्थकसम्पजञ्ज। सप्पायस्स अत्तनो पतिरूपस्स सम्पजाननं सप्पायसम्पजञ्ज। अभिक्कमादीसु भिक्खाचारगोचरे, अञत्थ च पवत्तेसु अविजहितकम्मट्ठानसङ्खाते गोचरे सम्पजाननं गोचरसम्पजनं। सामञनिद्देसेन, हि एकसेसनयेन वा गोचरसद्दो तदत्थद्वयेपि पवत्तति । अतिक्कमादीसु असम्मुव्हनसङ्खातं असम्मोहमेव सम्पजलं असम्मोहसम्पजझं। चित्तवसेनेवाति चित्तस्स वसेनेव, चित्तवसमनुगतेनेवाति अत्थो । परिग्गहेत्वाति तुलयित्वा तीरेत्वा, पटिसङ्घायाति अत्थो । सङ्घदस्सनेनेव उपोसथपवारणादिअत्थाय गमनं सङ्गहितं । आदिसद्देन कसिणपरिकम्मादीनं सङ्गहो। सङ्घपतो वुत्तं तदत्थमेव विवरितुं "चेतियं वा"तिआदि वुत्तं । अरहत्तं पापुणातीति उक्कट्ठनिद्देसो एस । समथविपस्सनुप्पादनम्पि हि भिक्खुनो वड्डियेव । तत्थाति असुभारम्मणे । केचीति अभयगिरिवासिनो। आमिसतोति चीवरादिआमिसपच्चयतो । कस्माति आह "तं निस्साया"तिआदि ।
71
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org