Page Text
________________
७०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका २
(२.२.२१३-२१४)
इन्द्रियसंवरकथावण्णना
२१३. सामञ्जस्स विसेसापेक्खताय इधाधिप्पेतोपि विसेसो तेन अपरिच्चत्तो एव होतीति आह "चक्खुसद्दो कत्थचि बुद्धचक्खुम्हि वत्तती"तिआदि । विज्जमानमेव हि अभिधेय्यभावेन विसेसत्थं विसेसन्तरनिवत्तनेन विसेससद्दो विभावेति, न अविज्जमानं । सेसपदेसुपि एसेव नयो । अञहि असाधारणं बुद्धानमेव चक्खु दस्सनन्ति बुद्धचक्खु, आसयानुसयजाणं, इन्द्रियपरोपरियत्तञाणञ्च । समन्ततो सब्बसो दस्सनद्वेन चक्खूति समन्तचक्खु, सब्ब ताणं । तथूपमन्ति पब्बतमुद्धूपमं, धम्ममयं पासादन्ति सम्बन्धो । सुमेध समन्तचक्खु त्वं जनतमवेक्खस्सूति अत्थो । अरियमग्गत्तयपाति हेट्ठिमारियमग्गत्तयपञ्जा । "धम्मचक्खु नाम हेट्ठिमा तयो मग्गा, तीणि च फलानी"ति सळायतनवग्गट्ठकथायं (सं० नि० अट्ठ० ३.४.४१८) वुत्तं, इध पन मग्गेहेव फलानि सङ्गहेत्वा दस्सेति । चतुसच्चसङ्खाते धम्मे चक्खूति हि धम्मचक्षु। पञ्जायेव दस्सनट्रेन चक्खूति पञाचक्खु, पुब्बेनिवासासवक्खयाणं । दिब्बचक्खुम्हीति दुतियविज्जाय । इधाति "चक्खुना रूपं दिस्वाति इमस्मिं पाठे। अयन्ति चक्खुसद्दो । “पसादचक्खुवोहारेना"ति इमिना इध चक्खुसद्दो चक्खुपसादेयेव निप्परियायतो वत्तति, परियायतो पन निस्सयवोहारेन निस्सितस्स वत्तब्बतो चक्खुविज्ञाणेपि यथा “मञ्चा उक्कुढ़ि करोन्ती"ति दस्सेति । इधापि ससम्भारकथा अवसिट्टाति कत्वा सेसपदेसुपीति पि-सद्दग्गहणं, "न निमित्तग्गाही"तिआदिपदेसुपीति अत्थो । विविधं असनं खेदनं ब्यासेको, किलेसो एव ब्यासेको, तेन विरहितो तथा, विरहितता च असम्मिस्सता, असम्मिस्सभावो च सम्पयोगाभावतो परिसुद्धताति आह "असम्मिस्सं परिसुद्ध"न्ति, किलेसदुक्खेन अवोमिस्सं, ततो च सुविसुद्धन्ति अत्थो। सति च सुविसुद्धे इन्द्रियसंवरे नीवरणेसु पधानभूतपापधम्मविगमेन अधिचित्तानुयोगो हत्थगतो एव होति, तस्मा अधिचित्तसुखमेव "अब्यासेकसुख''न्ति वुच्चतीति दस्सेति “अधिचित्तसुख"न्ति इमिना ।
सतिसम्पजञकथावण्णना
२१४. समन्ततो पकारेहि, पकटुं वा सविसेसं जानातीति सम्पजानो, तस्स भावो सम्पजनं, तथापवत्तञाणं, तस्स विभजनं सम्पजञभाजनीयं, तस्मिं सम्पजज्ञभाजनीयम्हि । "गमन"न्ति इमिना अभिक्कमनं अभिक्कन्तन्ति भावसाधनमाह । तथा पटिक्कमनं पटिक्कन्तन्ति वुत्तं "निवत्तन"न्ति । गमनञ्चेत्थ निवत्तेत्वा, अनिवत्तेत्वा च गमनं, निवत्तनं
70
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009986 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 18 MB |