________________
५६
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
नि० १.१.१७०) सुत्तपदवण्णनायं “ इमस्मिम्पि सुत्ते अरहत्तफलक्खणंयेव सन्धाय उप्पज्जती”ति वुत्तं, “उप्पन्नो होतीति अयञ्हेत्थ अत्थो 'ति (अ० नि० अट्ठ० १.१.१७०) आगतं, तस्मा इधापि अरहत्तफलक्खणमेव सन्धाय उप्पज्जतीति वुत्तन्ति दस्सेति "सब्बपठमं उप्पन्नभावं सन्धाया "ति इमिना । तेनाह “उप्पन्नो होतीति अयञ्हेत्थ अत्थो 'ति । सब्बपठमं उप्पन्नभावन्ति च सब्बवेनेय्यानं पठमतरं अरहत्तफलवसेन उप्पन्नभावन्ति अत्थो । “उप्पन्नो होती " ति च इमिना अरहत्तफलक्खणवसेन अतीतकालं दस्तीति । अयमेव च नयो अङ्गुत्तरटीकाकारेन आचरियसारिपुत्तत्थेरेन अधिप्पेतोति ।
(२.२.१९०-१९०)
सो भगवाति यो सो तथागतो " अरह "न्तिआदिना पकित्तितगुणो, सो भगवा । इदानि वत्तब्बं इमसन निदस्सेति वुच्चमानत्थस्स परामसनतो । इदं वुत्तं होति - नयिदं महाजनस्स सम्मुखमत्तं सन्धाय " इमं लोक "न्ति वुत्तं, अथ खो “सदेवक’”न्तिआदिना वक्खमानं अनवसेसपरियादानं सन्धायाति । “सह देवेहि सदेवक "न्तिआदिना यथावाक्यं पदनिब्बचनं वुत्तं, यथापदं पन " सदेवको "तिआदिना वत्तब्बं, इमे च तग्गुणसंविञ्ञाणबाहिरत्थसमासा । एत्थ हि अवयवेन विग्गहो, समुदायो समासत्थो होत लोकावयवेन कतविग्गहेन लोकसमुदायस्स यथारहं लब्भमानत्ता । समवायजोतकसहसद्दयोगे हि अयमेव समासो विञ्ञायति । देवेहीति च पञ्चकामावचरदेवेहि, अरूपावचरदेवेहि वा । ब्रह्मनाति रूपावचरारूपावचरब्रह्मना, रूपावचरब्रह्मना एव वा बहुकत्तुकादीनमिव नेसं सिद्धि | पजातत्ताति यथासकं कम्मकिलेसेहि पकारेन निब्बत्तकत्ता ।
Jain Education International
एवं वचनत्थतो अत्थं दस्सेत्वा वचनीयत्थतो दस्सेतुं “ तत्था "तिआदि वृत्तं । पञ्चकामावचरदेवग्गहणं पारिसे सजायेन इतरेसं पदन्तरेहि विसुं गहितत्ता । छट्टकामावचरदेवग्गहणं पच्चासत्तिञायेन । तत्थ हि मारो जातो, तन्निवासी च । यस्मा चेस दामरिकराजपुत्तो विय तत्थ वसितत्ता पाकटो, तस्मा सन्तेसुपि असु वसवत्तिमहाराजादीसु पाकटतरेन तेनेव विसेसेत्वा वुत्तोति, अयञ्च नयो मज्झिमागमट्ठकथायं (म० नि० अट्ठ० २.२९०) पकासितोव । मारग्गहणेन चेत्थ तंसम्बन्धिनो देवापि गहिता ओकासलोकेन सद्धिं सत्तलोकस्स गहणतो । एवहि
वसवत्तिसत्तलोकस्स अनवसेसपरियादानं होति । ब्रह्मकायिकादिब्रह्मग्गहणम्पि
पच्चासत्तिञायेन । पच्चत्थिकपच्चामित्तसमणब्राह्मणग्गहणन्ति पच्चत्थिका एव पच्चामित्ता, तेयेव समणब्राह्मणा, तेसं गहणं तथा, तेन बाहिरकसमणब्राह्मणग्गहणं वृत्तं, निदस्सनमत्तञ्चेतं अपच्चत्थिकपच्चामित्तानम्पि सं इमिना गहणतो ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org