________________
(२.२.१६८-१६८)
मक्खलिगोसालवादवण्णना
यथावुत्तअत्तकारपरकाराभावतो एव सत्तानं पच्चत्तपुरिसकारो नाम कोचि नत्थीति सन्धाय "नत्थिपुरिसकारे"ति तस्स पटिक्खिपनं दस्सेतुं "येना"तिआदि वुत्तं । "देवत्तम्पी''तिआदिना, “मनुस्ससोभग्यत"न्तिआदिना च वृत्तप्पकारा। “बले पतिहिता''ति वत्वा वीरियमेविध बलन्ति दस्सेतुं “वीरियं कत्वा"ति वुत्तं । सत्तानहि दिठ्ठधम्मिकसम्परायिक निब्बानसम्पत्तिआवहं वीरियबलं नत्थीति सो पटिक्खिपति, निदस्सनमत्तञ्चेतं वोदानियबलस्स पटिक्खिपनं संकिलेसिकस्सापि बलस्स तेन पटिक्खिपनतो। यदि वीरियादीनि पुरिसकारवेवचनानि, अथ कस्मा तेसं विसुं गहणन्ति आह "इदं नो वीरियेना"तिआदि । इदं नो वीरियेनाति इदं फलं अम्हाकं वीरियेन पवत्तं । पवत्तवचनपटिक्खेपकरणवसेनाति अञ्जसं पवत्तवोहारवचनस्स पटिक्खेपकरणवसेन | वीरियथामपरक्कमसम्बन्धनेन पवत्तबलवादीनं वादस्स पटिखेपकरणवसेन “नथि बल"न्ति पदमिव सब्बानिपेतानि तेन आदीयन्तीति अधिप्पायो । तञ्च वचनीयस्थतो वुत्तं, वचनत्थतो पन तस्सा तस्सा किरियाय उस्सन्नटेन बलं। सूरवीरभावावहतुन वीरियं । तदेव दळहभावतो, पोरिसधुरं वहन्तेन पवत्तेतब्बतो च पुरिसथामो। परं परं ठानं अक्कमनवसेन पवत्तिया पुरिसपरक्कमोति वेदितब्बं ।
रूपादीसु सत्तविसत्तताय सत्ता। अस्ससनपस्ससनवसेन पवत्तिया पाणनतो पाणाति इमिना अत्थेन समानेपि पदद्वये एकिन्द्रियादिवसेन पाणे विभजित्वा सत्ततो विसेसं कत्वा एस वदतीति आह "एकिन्द्रियो"तिआदि । भवन्तीति भूताति सत्तपाणपरियायेपि सति अण्डकोसादीसु सम्भवनटेन ततो विसेसाव, तेन वुत्ताति दस्सेति “अण्ड...पे०... वदती"ति इमिना । वत्थिकोसो गब्भासयो । जीवनतो पाणं धारेन्तो विय वड्ढनतो जीवा । तेनाह "सालियवा"तिआदि। आदिसद्देन विरुळ्हधम्मा तिणरुक्खा गहिता । नत्थि एतेसं संकिलेसविसुद्धीसु वसो सामत्थियन्ति अवसा। तथा अबला अवीरिया। तेनाह "तेस"न्तिआदि। नियताति नियमना, अछेज्जसुत्तावुतस्स अभेज्जमणिनो विय नियतप्पवत्तिताय गतिजातिबन्धापवग्गवसेन नियामोति अत्थो । तत्थ तत्थाति तासु तासु जातीसु । छन्नं अभिजातीनं सम्बन्धीभूतानं गमनं समवायेन समागमो । सम्बन्धीनिरपेक्खीपि भावसद्दो सम्बन्धीसहितो विय पकतियत्थवाचकोति आह "सभावोयेवा"ति, यथा कण्टकस्स तिक्खता, कपित्थफलादीनं परिमण्डलता, मिगपक्खीनं विचित्ताकारता च, एवं सब्बस्सापि लोकस्स हेतुपच्चयमन्तरेन तथा तथा परिणामो अकुत्तिमो सभावोयेवाति अत्थो । तेन वुत्तं "येना"तिआदि। परिणमनं नानप्पकारतापत्ति । येनाति सत्तपाणादिना । यथा भवितब्बं, तथेवातिसम्बन्धो।
35
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org