________________
(२.१३.५२१-५२२-५२३)
मग्गामग्गकथावण्णना
३७८
उभोसुपि अनुचङ्कमनानुविचरणानं लब्भनतो एवं वुत्तं । मग्गो चेत्र ब्रह्मलोकगमनूपायपटिपदाभूतो उजुमग्गो । इच्छितट्टानं उजुकं मग्गति उपगच्छति एतेनाति हि मग्गो, तदञो अमग्गो, अ-सद्दो वा वुद्धिअत्थो दट्ठब्बो। तथा हि "कतमं न खो"तिआदिना मग्गमेव दस्सेति । पटिपदन्ति ब्रह्मलोकगामिमग्गस्स पुब्बभागपटिपदं ।
अञ्जसायनोति उजुमग्गस्स वेवचनं परियायद्वयस्स अतिरेकत्थदीपनतो यथा "पदट्ठान"न्ति । दुतियविकप्पे अञ्जससद्दो उजुकपरियायो । निय्यातीति निय्यानियो, सो एव निय्यानिकोति दस्सेति "निय्यायन्तो"ति इमिना। निय्यानिको निय्यातीति च एकन्तनिय्यानं वुत्तं, गच्छन्तो हुत्वा गच्छतीति अत्थो। कस्मा मग्गो “निय्याती''ति वुत्तो नन्वेस गमने अब्यापारोति ? सच्चं । यस्मा पनस्स निय्यातु-पुग्गलवसेन निय्यानभावो लब्भति, तस्मा निय्यायन्तपुग्गलस्स योनिसो पटिपज्जनवसेन निय्यायन्तो मग्गो "निय्याती"ति वुत्तो। करोतीति अत्तनो सन्ताने उप्पादेति । तथा उप्पादेन्तोयेव हि तं पटिपज्जति नाम । सह ब्येति वत्ततीति सहब्यो, सहवत्तनको, तस्स भावो सहब्यताति वुत्तं "सहभावाया'ति । सहभावोति च सलोकता, समीपता वा वेदितब्बा । तथा चाह "एकट्ठाने पातुभावाया"ति । सकमेवाति अत्तनो आचरियेन पोक्खरसातिना कथितमेव | थोमेत्वाति “अयमेव उजुमग्गो अयमञ्जसायनो''तिआदिना पसंसित्वा । तथा पग्गण्हित्वा भारद्वाजोपि सकमेव अत्तनो आचरियेन तारुक्खेन कथितमेव आचरियवादं थोमेत्वा पग्गण्हित्वा विचरतीति योजना। तेन वुत्तन्ति यथा तथा वा अभिनिविठ्ठभावेन पाळियं वुत्तं ।
५२१-५२२. अनिय्यानिकावाति अप्पाटिहारिकाव, अञ्जमअस्स वादे दोसं दस्सेत्वा अविपरीतत्थदस्सनत्थं उत्तररहिता एवाति अत्थो । तुलन्ति मानपत्थतुलं । अञमञवादस्स आदितोव विरुद्धग्गहणं विग्गहो, स्वेव विवदनवसेन अपरापरं उप्पन्नो विवादोति आह "पुब्बुप्पत्तिको"तिआदि । दुविधोपि एसोति विग्गहो, विवादोति द्विधा वुत्तोपि एसो विरोधो । नानाआचरियानं वादतोति नानारुचिकानं आचरियानं वादभावतो । नानावादो नानाविधो वादोति कत्वा, अधुना पन “नानाआचरियानं वादो नानावादो''ति पाठो।।
५२३. एकस्सापीति तुम्हेसु द्वीसु एकस्सापि । एकस्मिन्ति सकवादपरवादेसु एकस्मिम्पि । संसयो नत्थीति “मग्गो नु खो, न मग्गो''ति विचिकिच्छा. नत्थि, अञ्जसानञ्जसाभावे पन संसयो । तेन वुत्तं “एस किरा''तिआदि एवं सतीति यदि
375
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org