________________
३५८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
पन अट्ठकथायं एवं वुत्तं, तदेतं अट्ठकथापमाणतो पच्चेतब्बं । तदा पवत्तमानहि पच्चक्खं कत्वा अट्ठकथम्पि सङ्गहमारोपिंसु । कथेतुकम्यतापुच्छाभावे पनस्स थेरस्सेव वचनता सिया |
सीलक्खन्धवण्णना
Jain Education International
४५०-४५३. सीलक्खन्धस्साति एत्थ पदत्थविपल्लासकारी इतिसद्दो लुत्तो, अत्थनिसो विय सद्दनिद्देसो वा, यथारुतो च इतिसद्दो आद्यत्थो, पकारत्थो वा, तेन "अरियस्स समाधिक्खन्धस्स...पे०... पतिट्ठपेसी" ति अयं पाठो गहितोति दट्ठब्बं । तेन वुत्तं " तेसु दस्सितेसू "ति, तेसु तीसु खन्धेसु उद्देसवसेन दस्सितेसूति अत्थो । भगवता वृत्तनयेनेवाति सामञ्ञफलादीसु (दी० नि० १.१९४) देसितनयेनेव तेन इमस्स सुत्तस्स बुद्धभासितभावं दस्सेतीति वेदितब्बं । सासने न सीलमेव सारोति अरियमग्गसारे भगवतो सासने यथादस्सितं सीलं सारो एव न होति सारवतो महतो रुक्खस्स पपटिकट्ठानिकत्ता । अट्ठापयुत्त हि एवसद्दी यथाठाने न योजेतब्बो । यज्जेवं कस्मा तमिध गहितन्ति आह "केवल "न्तिआदि । झानादिउत्तरिमनुस्सधम्मे अधिगन्तुकामस्स अधिट्ठानमत्तं तत्थ अप्पतिट्ठितस्स तेसमसम्भवतो । वुत्तहि “सीले पतिट्ठाय नरो सपञ्ञो "तिआदि (सं० नि० १.१.२३, १९२; पेटको० २२) अथ वा सासने न सीलमेव सारोति कामञ्चेत्थ सासने मग्गफलसीलसङ्घातं लोकुत्तरसीलम्पि सारमेव, तथापि न सीलक्खन्धो एव सारो होति, अथ खो समाधिक्खन्धोपि पञ्ञाक्खन्धोपि सारो एवाति एवम्पेत्थ यथापयत्तेन एवसद्देन अत्थो वेदितब्बो, पुरिमोयेव पनत्थो युत्ततरी । तथा हि वुत्तं " इतो उत्तरी "तिआदि । अञ्ञम्पि कत्तब्बन्ति सेसखन्धद्वयं ।
समाधिक्खन्धवण्णना
४५४. कस्मा पनेत्थ थंरो समाधिक्खन्धं पुट्ठोपि इन्द्रियसंवरादिके विस्सज्जेसि, ननु एवं सन्ते अञ्ञ पुट्ठो अञ्ञ ब्याकरोन्तो अम्बं पुट्टो लबुजं ब्याकरोन्तो विय होतीति ईदिसी चोदना इध अनोकासाति दस्सेन्तो " कथञ्च... पे०... आरभी "ति आह, तेनेत्थ इन्द्रियसंवरादयोपि समाधिउपकारकतं उपादाय समाधिक्खन्धपक्खिकभावेन उद्दिट्ठाति दस्सेति । ये ते इन्द्रियसंवरादयोति सम्बन्धो । अभिञासनाय अवसरोति कत्वा रूपज्झानानेव आगतानि, न अरूपज्झानानि । रूपावचरचतुत्थज्झानपादिका हि सपरिभण्डा छपि
रूपावचरचतुत्थज्झानदेसनानन्तरं
अभिञायो ।
यस्मा पन
(२.१०.४५०-४५३-४५४)
358
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org