________________
(२.९.४१४-४१४)
अहेतुकसअप्पादनिरोधकथावण्णना
३३३
यथापाठमेव दस्सेन्तो “अथ वा"तिआदिमाह । समासब्यासवसेन हि द्विधा पाठो दिस्सति । "कामच्छन्दादिओळारिकङ्गप्पहानवसेना''ति इमिना सम्पयुत्तधम्मानं भावनानुभावसिद्धा, सञ्जाय सण्हसुखुमता नीवरणविक्खम्भनवसेन विज्ञायतीति दस्सेति । भूततायाति सुखुमभावेन, परमत्थभावेन च अविपरीतताय, विज्जमानताय वा। विवेकजेहीति नीवरणविवेकतो जातेहि । इदानि झानसमङ्गीवसेन वुत्तस्स दुतियपदस्स अत्थं दस्सेतुं “सा अस्सा"तिआदि वुत्तं । सब्बत्थाति सब्बवारेसु ।
___ समापज्जनाधिट्ठानं विय वुट्ठानम्पिझाने परियापन्नं होति यथा तं धम्मानं भङ्गक्खणो धम्मेसु, आवज्जनपच्चवेक्खणानि पन न झानपरियापन्नानि, तस्मा झानपरियापन्नमेव वसीकरणं गहेत्वा "समापज्जन्तो, अधिगृहन्तो, वुट्ठहन्तो च सिक्खती"ति वुत्तं । तन्ति पठमज्झानं । तेन...पे०... झानेनाति इदम्पि "सिक्खा''ति एतस्स संवण्णनापदं । तेनाति च हेतुम्हि करणवचनं, पठमज्झानेन हेतुनाति अत्थो । हेतुभावो चेत्थ झानस्स विवेकजपीतिसुखसुखुमसच्चसजाय उप्पत्तिया सहजातादिपच्चयभावो। कामसजाय पन निरोधस्स उपनिस्सयपच्चयभावोव । सो च खो सुत्तन्तपरियायेन । तथा चेव हेट्ठा संवण्णितं "तथारूपाय पटिपत्तिया विना अभावतो''ति एतेनुपायेनाति य्वायं पठमज्झानतप्पटिपक्खसञवसेन “सिक्खा एका सञ्जा उप्पज्जति, सिक्खा एका सञ्जा निरुज्झती"ति एत्थ नयो वुत्तो, एतेन नयेन । सब्बत्थाति सब्बवारेसु ।।
४१४. इदानि आकिञ्चायतनपरमाय एव सञ्जाय दस्सने कारणं विभावेन्तो “यस्मा पना"तिआदिमाह । यस्मा इदञ्च...पे०... उद्धटन्ति सम्बन्धो । केसं पनिदं अङ्गतो सम्मसनन्ति वुत्तं "अट्ठसमापत्तिया"तिआदि। अङ्गतोति झानङ्गतो।. इदहि अनुपदधम्मविपस्सनाय लक्खणवचनं । अनुपदधम्मविपस्सनहि करोन्तो समापत्तिं पत्वा अङ्गतोव सम्मसनं करोति, न च सज्ञा समापत्तिया किञ्चि अङ्गं होति । अथ च पनेतं वुत्तं "इदञ्च सञा सञ्जाति एवं अङ्गतो सम्मसनं उद्धट"न्ति, तस्मा लक्खणवचनमेतं । अङ्गतोति वा अवयवतोति अत्थो, अनुपदधम्मतोति वुत्तं होति । कलापतोति समूहतो । यस्मा पनेत्थ समापत्तिवसेन तंतंसानं उप्पादनिरोधे वुच्चमाने अङ्गवसेन सो वुत्तो होति, तस्मा “इदञ्चा"तिआदिना अङ्गतोव सम्मसनं दस्सेतीति वेदितब् । तस्माति सञावसेनेव अङ्गतो सम्मसनस्स उद्धटत्ता। तदेवाति आकिञ्चायतनमेव, न नेवसञानासायतनं तत्थ पटुसाभावतो।
333
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org