Page Text
________________
(२.९.४१२-४१३)
अहेतुकसञ्जुप्पादनिरोधकथावण्णा
. अहेतुकसञ्जुप्पादनिरोधकथावण्णना
४१२. घरमज्झेयेव पक्खलिताति यथा घरतो बहि गन्तुकामा पुरिसा मग्गं अनोतरित्वा घरविवरे समतले विवटङ्गणे एव पक्खलनं पत्ता, एवंसम्पदमिदन्ति अत्थो । असाधारणो हेतु, साधारणो पच्चयोति एवमादिविभागो अञ्ञत्र वृत्तो, इध पन तेन विभागेन पयोजनं नत्थि सञ्चाय अकारणभावपटिक्खेपपरत्ता चोदनायाति वुत्तं " कारणस्सेव नाम "न्ति। यं पन पाळियं वुत्तं "सहेतू हि पोट्टपाद सप्पच्चया पुरिसस्स सञ्ञ उप्पज्जन्तिपि निरुज्झन्तिपीति, तत्थ सहेतू सप्पच्चया उप्पज्जन्ति, उप्पन्ना पन निरुज्झन्तियेव, न तिट्ठन्तीति दस्सनत्थं "निरुज्झन्तिपी" ति वचनं, न तु निरोधस्स सहेतुसपच्चयतादस्सनत्थं । उप्पादोयेव हि सहेतुको, न निरोधो । यदि हि निरोधोपि सहेतुको सिया, तस्सपि पुन निरोधेन भवितब्बं अङ्कुरादीनं पुन अङ्कुरादिना विय, न च तस्स पुन निरोधो अत्थि, तस्मा वुत्तनयेनेव पाळिया अत्थो वेदितब्बो । अयञ्च खणनिरोधवसेन वुत्तो। यो पन यथापरिच्छिन्नकालवसेन सब्बसो अनुप्पादनिरोधो, सो " सहेतुको "ति वेदितब्बो तथारूपाय पटिपत्तिया विना अभावतो । तेनाह भगवा “सिक्खा एका सञ्ञ उप्पज्जति, सिक्खा एका सञ्ञ निरुज्झती 'ति ( दी० नि० १.४१२) ततो एव च अट्ठकथायम्पि (दी० नि० अट्ठ० १.४१३) वृत्तं “ सञ्ञाय सहेतुकं उप्पादनिरोधं दीपेतु"न्ति । एतञ्हि पाळिवचनं, अट्ठकथावचनञ्च अनुप्पादनिरोधं सन्धाय वुत्तन्ति दट्ठब्बं । सिक्खाति हेत्वत्थे पच्चत्तवचनं, य-कारलोपो वा “सङ्ख्यापि तम्हा वनपत्ता पक्कमितब्ब’'न्तिआदीसु (म० नि० १.१९२) विय । हेतुभावो चस्सा उपरि आवि भविस्सति । एकसद्दो च अञ्ञपरियायो, न सङ्ख्यावाची " इत्येके सतो सत्तस्सा' 'तिआदीसु ( दी० नि० १.८५ - ९१, ९४-९८ म० नि० ३.२१) वियाति आह “सिक्खाय एकच्चा सञ्ञा जायन्ती'ति । सेसपदेसुपि एसेव नयो
४१३. वित्थारेतुकम्यताति वित्थारेतुकामताय । पुच्छावसेनाति कथेतुकम्यतापुच्छावसेन, वित्थारेतुकम्यतापुच्छावसेनाति वा समासो । “पोट्टपादस्सेवायं पुच्छा "ति आसङ्काय “भगवा अवोचा "ति पाळियं वृत्तं । सञ्ञाय... पे०... दीपेतुं ता दस्सेन्तोति योजेतब्बं । तत्थाति तस्सं उपरि वक्खमानाय देसनाय । ततियाति अधिपञसिक्खा आगताति सम्बन्धो । “अयं... पे०... देसितोति एत्थ सम्मादिट्ठिसम्मासङ्कष्पवसेन आगता । कस्माति चे ? परियापन्नत्ता, सभावतो, उपकारतो च यथारहं पञ्ञाक्खन्धे अवरोधत्ता सङ्गहितत्ताति अधिप्पायो । तथा हि चूळवेदल्लसुत्ते वुत्तं "या चावुसो विसाख सम्मादिट्टि, यो च
Jain Education International
३३१
331
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009986 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 18 MB |