________________
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
फलकचीरे निदस्सनं उपपन्नं होति । यं सन्धाय वुत्तन्ति अजितवादस्स पटिकिट्ठतरभावे उपमादस्सनत्थं यदेव केसकम्बलं सन्धाय अङ्गुत्तरागमे ( अ० नि० १.३.१३८) वृत्तं ।
३१४
तन्तावुतानीति तन्तं पसारेत्वा वीतानि । पटिकिट्ठोति हीनो । कस्माति वृत्तं "केसकम्बलो "तिआदि । पाळियं उब्भट्ठको "ति एतस्स " उद्धं ठितको "ति अत्थो मज्झिमागमट्ठकथायं महासीहनादसुत्तवण्णनायं (म० नि० अट्ठ० १.२१५ ) वुत्तो । उन्भसद्दो हि उपरिअत्थे नेपातिको यथा “उब्भजाणुमण्डल "न्ति । अनेकपरिमाणा, हि निपाता, अनेकत्था च ।
मिच्छावायामवसेनेव उक्कुटिकवतानुयोगोति आह “उक्कुटिकवीरियं अनुयुत्तो 'ति । न केवलं निसिन्नोयेव उक्कुटिको अथ खो गच्छन्तोपि ... पे०... गच्छति । अयकण्टकेत अयोमयकण्टके । पकतिकण्टकेति सलाककण्टके । उच्चभूमियं थण्डिलसद्दोति वृत्तं “उच्चे भूमिट्ठाने" ति । अयं अट्ठकथातो अपरो नयो - थण्डिलन्ति समापकतिभूमि वुच्चति “पत्थण्डिले पातुरहोसी" तिआदीसु विय। अमरकोसेपि हि निघण्टुसत्ये वृत्तं "वेदी परिक्खता भूमि, समे थण्डिलं चातुरे 'ति (सत्तरसमवग्गे १८ गाथायं) तस्मा थण्डिले अनन्तरहिताय पकतिभूमियं सेय्यम्पि कप्पेतीति अत्थो । यं सन्धाय तत्थेव निघण्टुत्थे त् “यो थण्डिले वत वसा, सेते थण्डिलसायि सो 'ति ( सत्तरसमवग्गे ४४ गाथायं) रजो एव जल्लं मलीनं रजोजल्लं । तेन वुत्तं " सरीर "न्तिआदि । लद्धं आसनन्ति निसीदितुं यथालद्धमासनं । अकोपेत्वाति अञ्ञत्थ अनुपगन्त्वा । तथा चाह " तत्थेव निसीदनसीलो " ति । एवं निसीदन्तो हि तं अकोपेन्तो नाम होति । चतूसु महाविकटेसु गूथमेविधाधिप्पेतन्ति तं " गूथं वृच्चती 'ति । तहि आसयवसेन विरूपं कटत्ता “विकट "न्ति वुच्चति । सायं ततियन्ति सायन्हसमयसङ्घातं ततियसमयं । अस्साति उदकोरोहनानुयोगस्स । पातोपदमिव सायंपदं नेपातिकं । अनुसारलोपेन पन " सायततियक' "न्तिपि पाठो दिस्सति ।
(२.८.३९६- ३९६)
तथा
एत्थ च " अचेलको होती "तिआदीनि याव “थुसोदकं पिवतीति एतानि वतपदानि एकवारानि, “एकागारिको वा होती "तिआदीनि पन नानावारानि, नानाकालिकानि वा । " साकभक्खो वा होती”तिआदीनि, “साणानिपि धारेति, मसाणानिपि धारेती”तिआदीनि च । तथा हेत्थ वा सद्दग्गहणं, पि- सद्दग्गहणञ्च तं । पि- सद्दोपि इध विकप्पत्थो एव दट्ठब्बो । पुरिमेसु पन वतपदेसु तदुभयम्पि न कतं, एवञ्च कत्वा " अचेलको होती "ति वत्वा “साणानिपि धारेती "तिआदिवचनस्स, "रजोजल्लधरोपि
Jain Education International
314
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org