________________
(२.६.३७३-३७३)
चतुअरियफलवण्णना
२९३
चतुअरियफलवण्णना
३७३. संयोजेन्तीति बन्धेन्ति । तस्माति यस्मा वट्टदुक्खभये संयोजनतो तत्थ सत्ते संयोजेन्ति नाम, तस्मा । कत्थचि “वट्टदुक्खमये रथे''ति पाठो, न पोराणो तथा आचरियेन अवण्णितत्ता। मग्गसोतं आपनो, न पसादादिसोतं । “सोतोति भिक्खवे अरियमग्गस्सेतं अधिवचन"न्ति हि वुत्तं । आपन्नोति च आदितो पत्तोति अत्थो आ-उपसग्गस्स आदिकम्मनि पवत्तनतो, इदं पन फलट्ठवसेन वदति । अतीतकालवचनव्हेतं, मग्गक्खणे पन मग्गसोतं आपज्जति नाम । तेनेवाह दक्खिणविभङ्गे “सोतापन्ने दानं देति, सोतापत्तिफलसच्छिकिरियाय पटिपन्ने दानं देती'ति (म० नि० ३.३७९) अपतनधम्मोति अनुपपज्जनसभावो । धम्मनियामेनाति उपरिमग्गधम्मनियामेन । हेट्ठिमन्तेन सत्तमभवतो उपरि अनुपपज्जनधम्मताय वा नियतोति अट्ठकथामुत्तकनयो । परं अयनं परागति अस्स अत्थीति अत्थो । अनेनाति पुन ततियसमासवचनं, वा-सद्दो चेत्थ लुत्तनिद्दिट्ठो ।
तनुत्तं नाम पवत्तिया मन्दता, विरळता चाति वुत्तं "तनुत्ता"तिआदि । करहचीति निपातमत्तं, परियायवचनं वा | “ओरेन चे मासो सेसो गिम्हानन्ति वस्सिकसाटिकचीवरं परियेसेय्या'तिआदीसु (पारा० ६२७) विय ओर-सद्दो न अतिरेकत्थोति आह "हेद्वाभागियान"न्ति, हेट्ठाभागस्स कामभवस्स पच्चयभावेन हितानन्ति अत्थो । "सुद्धावासभूमिय"न्ति तेसं उपपत्तिट्ठानदस्सनं । ओपपातिकोति उपपातिको उपपातने साधुकारी। तेनाह "सेसयोनिपटिक्खेपवचनमेत"न्ति परिनिब्बानधम्मोति अनुपादिसेसाय निब्बानधातुया परिनिब्बानसभावो । विमुच्चतीति विमुत्ति, चित्तमेव विमुत्ति चेतोविमुत्तीति वुत्तं “चित्तविसुद्धि"न्तिआदि । चित्तसीसेन चेत्थ समाधि गहितो “सीले पतिठ्ठाय नरो सपञो, चित्तं पञञ्च भावयन्तिआदीसु (सं० नि० १.१.२३, १९२; पेटको० २२; मि० प० १.१.९) विय । पाविमुत्तिन्ति एत्थापि एसेव नयो । तेनाह "अरहत्तफलपञ्जाव पज्ञाविमुत्ती"ति । सामन्ति अत्तनाव, अपरप्पच्चयेनाति अत्थो । “अभिजानित्वा"ति इमिना त्वादिपच्चयकारियस्स य-कारस्स लोपो दस्सितो। “अभिज्ञाया"ति इमिना पन ना-वचनकारियस्साति दट्ठब्बं । सच्छीति पच्चक्खत्थे नेपातिकं । पच्चक्खकरणं नाम अनुस्सवाकारपरिवितक्कादिके मुञ्चित्वा सरूपतो आरम्मणकरणं ।
293
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org