________________
(२.५.३४०-३४०)
अट्ठपरिक्खारवण्णना
२६९
सो एवं वुत्तो। यं दानं देतीति यं देय्यधम्मं परस्स देति । तस्स पति हुत्वाति तब्बिसयं लोभं सुद्रुमभिभवन्तो तस्स अधिपति हुत्वा देति । कारणोपचारवचनव्हेतं । परतोपि एसेव नयो । तब्बिसयेन लोभेन अनाकड्डनीयत्ता न दासो, न सहायो।
तदेवत्थं ब्यतिरेकतो, अन्वयतो च विवरित्वा दस्सेन्तो “यो ही"तिआदिमाह | इधानधिप्पेतस्स हि दासादिद्वयस्स ब्यतिरेकतो दस्सनं । खादनीयभोजनीयादीसु मधुरस्सेव पणीतत्ता "मधुरं भुजती"ति वुत्तं, निदस्सनमत्तं वा एतं, पणीतं परिभुञ्जतीति वुत्तं होति । दासो हुत्वा देति तण्हाय दासब्यतं उपगतत्ता। सहायो हुत्वा देति तस्स पियभावानिस्सज्जनतो । सामी हुत्वा देति तत्थ तण्हादासब्यतो अत्तानं मोचेत्वा अभिभुय्य पवत्तनतो। यं पनेतं आचरियेन वुत्तं “सामिपरिभोगसदिसा'"ति, (दी० नि० टी० १.३४०) तं तण्हादासब्यमतिक्कन्ततासामनं सन्धाय वत्तं । न हि खीणासवस्स परिभोगो सामिपरिभोगो विय खीणासवस्सेव दानं दानसामीति अत्थो उपपन्नो होति, पच्छा वा पमादलिखितमेतं । तादिसोति दानसामिसभावो ।
समितपापसमणबाहितपापब्राह्मणा
उक्कठ्ठनिद्देसेनेत्थ
वुत्ता, पब्बज्जामत्तसमणजातिमत्तब्राह्मणा वा कपणादिग्गहणेन गहिताति वेदितब्बं । दुग्गताति दुक्करं जीविकमुपगता कसिरवुत्तिका । तेनाह "दलिद्दमनुस्सा"ति। पथाविनोति मग्गगामिनो । वणिब्बकाति दायकानं गुणकित्तनवसेन, कम्मफलकित्तनमुखेन च याचनका सेय्यथापि नग्गचरियादयोति अत्थं दस्सेतुं "ये इटुं दिन"न्तिआदि वुत्तं । तदुभयेनेव हि दानस्स वण्णथोमना सम्भवति । ये विचरन्ति, ते वणिब्बका नामाति योजेतब्बं । पसतमत्तन्ति वीहितण्डुलादिवसेन वुत्तं, सरावमत्तन्ति यागुभत्तादिवसेन । ओपानं वुच्चति
ओगाहेत्वा पातब्बतो नदीतळाकादीनं सब्बसाधारणं तित्थं, ओपानमिवभूतोति ओपानभूतो। तेनाह "उदपानभूतो"तिआदि। हुत्वाति भावतो। सुतमेव सुतजातन्ति जातसद्दस्स अनत्थन्तरवाचकत्तमाह यथा “कोसजात''न्ति ।
अतीतादिअत्थचिन्तनसमत्थता नाम तस्स रञो अनुमानवसेन, इतिकत्तब्बतावसेन च वेदितब्बा, न बुद्धानं विय तत्थ पच्चक्खदस्सितायाति दस्सेतुं “अतीते"तिआदि वुत्तं । पुञापुञानिसंसचिन्तनञ्चेत्थ पकरणाधिगतवसेन वेदितब्बं । पुनस्साति यज्ञपुञस्स । दायकचित्तम्पीति दायकानं, दायकं वा चित्तम्पि, दातुकम्यताचित्तम्पीति वुत्तं होति । इमेसु पन अट्नस् अङ्गेस अड्डतादयो पञ्च यञस्स ताव परिक्खारा होन्तु तेहि विना तस्स
269
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org