________________
२५२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.४.३०४-३०४)
अपदानादीसु तथा अदिस्सनतो। किलेसपरिनिब्बानेन परिनिब्बुते कुतोचिपि अभये ते तादिसे पूजयतो एत्थ इदं पुञ्ज केनचि महानुभावेन अपि सङ्घातुं न सक्काति अत्थो ।
बाहन्तरन्ति द्विन्नं बाहूनमन्तरं । द्वादस योजनसतानीति द्वादसाधिकानि योजनसतानि । बहलन्तरेनाति समन्ता सरीरपरिणाहप्पमाणेन । पुथुलतोति वित्थारतो। अङ्गुलिपब्बानीति एकेकानि अङ्गुलिपब्बानि । भमुकन्तरन्ति द्विन्नं भमुकानमन्तरं । मुखं वित्थारतो द्वियोजनसतं परिमण्डलतो विसुं वुत्तत्ता । “एदिसो भगवा"ति या परेहि वुत्ता कथा, तस्सा अनुरूपन्ति यथाकथं, इमिना अजेहि वृत्तं भगवतो वण्णकथं सुत्वा ओलोकेतुकामताय आगतोति दस्सेति, यथाकथन्ति वा कीदिसं । “यथाकथं पन तुम्हे भिक्खवे समग्गा सम्मोदमाना अविवदमाना फासुकं वस्सं वसित्था''तिआदीसु (पारा० १९४) विय हि पुच्छायं एस निपातसमुदायो, एको वा निपातो ।
गन्धकुटिपरिवेणेति गन्धकुटिया परिवेणे, गन्धकुटितो बहि परिवेणब्भन्तरेति अत्थो । तत्थाति मञ्चके । “सीहसेय्यं कप्पेसी"ति यथा राहु असुरिन्दो आयामतो, वित्थारतो, उब्बेधतो च भगवतो रूपकायस्स परिच्छेदं गहेतुं न सक्कोति, तथा रूपं इद्धाभिसङ्खारं अभिसङ्घरोन्तो सीहसेय्यं कप्पेसी''ति (दी० नि० टी० १.३०४) एवं आचरियेन वुत्तं, "तदेतं 'न मया असुरिन्द अधोमुखेन पारमियो पूरिता, उद्धग्गमेव कत्वा दानं दिन्न''न्ति अट्ठकथावचनेन अच्चन्तमेव विरुद्धं होति । एतहि गन्धकुटिद्वारविवरणादीसु विय पारमितानुभावसिद्धिदस्सनं, अञथा तदेव वचनं वत्तब्बं भवेय्या''ति वदन्ति, वीमंसित्वा सम्पटिच्छितब्बं । अधोमुखेनाति ओसक्कितवीरियतं सन्धाय वुत्तं, उद्धग्गमेवाति अनोसक्कितवीरियतं, उब्भकोटिकं कत्वाति अत्थो। तदा राहु उपासकभावं पटिवेदेसीति आह "तं दिवस"न्तिआदि ।
किलेसेहि आरकत्ता अरियं निरुत्तिनयेन, अतोयेव उत्तमता परिसुद्धताति वुत्तं "उत्तमं परिसुद्ध"न्ति । अनवज्जडेन कुसलं, न सुखविपाकटेन तस्स अरहतमसम्भवतो | कुसलसीलेनाति अनवज्जेनेव विद्धस्तसवासनकिलेसेन सीलेन। एवञ्च कत्वा पदचतुक्कम्पेतं अधिप्पेतत्थतो विसिटुं होति, सद्दत्थमत्तं पन सन्धाय "इदमस्स वेवचन"न्ति वुत्तं ।
कत्थचि चतुरासीतिपाणसहस्सानि, कत्थचि अपरिमाणापि देवमनुस्साति अत्थं सन्धाय
252
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org