________________
(२.४.३०४ - ३०४ )
बुद्धगुणकथावण्णना
“भगवतो एकेकाय धम्मदेसनाया "ति आदिमाह । महासमयसुत्त ( दी० नि० २.३३१ आदयो) मङ्गलसुत्त- (खु० पा० ५.१ आदयो सु०नि० २६१ आदयो) -देसनादीसु हि चतुवीसतिया ठानेसु असङ्ख्येय्या अपरिमेय्या देवमनुस्सा मग्गफलामतं पिविंसु । कोटिसतसहस्सादिपरिमाणेनपि बहू एव, निदस्सनवसेन पनेवं वृत्तं । तस्मा अनुत्तरसिक्खापकभावेन भगवा बहू आचरियो, सं आचरियभूतानं सावकानमाचरियभावेन सावकवेनेय्यानं पाचरियो । भगवता हि दिन्ननये ठत्वा सावका वेनेय्यं विनेन्ति, तस्मा भगवाव तेसं पधानो आचरियोति ।
"ब्राह्मणो
वदन्तस्साधिप्पेतोव अत्थो पमाणं, न लक्खणहारादिविसयोति आह पना" तिआदि । " इमस्स वा पूतिकायस्सा "ति पाठावसाने पेय्यालं कत्वा "केलना पटिकेलना "ति वृत्तं । अयहि खुद्दकवत्थुविभङ्गपाळि (विभं० ८५४ ) " बाहिरानं वा परिक्खारानं मण्डना’तिआदि पेय्यालवसेन गय्हति । तत्थ इमस्स वा पूतिकायस्साति इमस्स वा मनुस्ससरीरस्स । यथा हि तदहुजातोपि सिङ्गालो " जरसिङ्गालो” त्वेव, ऊरुप्पमाणापि च गलोचिलता “पूतिलता " त्वेव सङ्घयं गच्छति, एवं सुवण्णवण्णोपि मनुस्ससरीरो "पूतिकायो” त्वेव, तस्स मण्डनाति अत्थो । केलनाति कीळना । “केलायना "तिपि पठन्ति । पटिकेलनाति पटिकीळना । चपलस्स भावो चापल्यं, चापल्लं वा, येन समन्नागतो पुग्गलो वस्ससतिकोपि समानो तदहुजातदारको विय होति, तस्सेदमधिवचनन्ति वेदितब्बं ।
२५३
अपापे पुरे करोति, न वा पापं पुरे करोतीति अपापपुरेक्खारोति युत्तायुत्तसमासेन दुविधमत्थं दस्सेतुं “अपापे नवलोकुत्तरधम्मे'' तिआदि वृत्तं । अपापेति च पापपटिपक्खे, पापविरहिते वा । ब्रह्मनि सेट्टे भगवति भवा तस्स धम्मदेसनावसेन अरियाय जातिया जातत्ता, ब्रह्मनो वा भगवतो अपच्चं गरुकरणादिना, यथानुसिहं पटिपत्तिया च ब्रह्मं वा अरियमग्गं जानातीति ब्रह्मज्ञ, अरियसावकसङ्घाता पजा । तेनाह “सारिपुत्तमोग्गल्लाना ”ति आदि । ब्राह्मणपजायाति बहितपापपजाय । “अपापपुरेक्खारो” ति एत्थ " पुरेक्खारो "ति पदमधिकारोति दस्सेति " एतिस्साय च पजाय च - सद्दो समुच्चयत्थो " न केवलं अपापपुरेक्खारो एव, अथ खो सम्बन्धभूताय पुरेक्खारो 'ति । "अयही "तिआदि
पुरेक्खारो " ति इमिना । ब्रह्मज्ञाय च पजाय अधिप्पायमत्तदस्सनं ।
च
Jain Education International
"ब्रह्मञ्ञाय
“अपापपुरेक्खारो "ति इदं पजाया" ति इमिनाव पच्चेकमत्थदीपकं, पकतिब्राह्मणजातिवसेनपि चेतस अत्थो “अपिचा ''तिआदिमाह । अयुत्तसमासो चायं । पापन्ति पापकम्मं, अहितं दुक्खन्ति अत्थो ।
सम्बन्धितब्बं, न वेदितब्बोति दस्सेन्तो
253
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org