Page Text
________________
२३६
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
(२.३.२८४-२८५)
चोदनं कारणं दस्सेत्वा सोधेतुं “इदं पना"तिआदि वुत्तं । रहस्सम्पि पटिच्छन्नम्पि मम्मवचनं पकासेसीति सम्बन्धो ।
२८४. राजासनं नाम हत्थिक्खन्धपदेसं सन्धाय "हत्थिगीवाय वा निसिन्नो"ति पाळियं वुत्तं । रथूपत्थरेति रथस्स उपरि अत्थरितपदेसे । तेनाह "रथम्ही"तिआदि । उग्गतुग्गतेहीति उग्गतानमतिसयेन उग्गतेहि । न हि विच्छासमासो लोकिकेहि अभिमतोति । रओ अपच्चं राजञो, बहुकत्तं पति, एकसेसनयेन वा “राजनेही"ति वुत्तं । पाकटमन्तनन्ति पकासभूतं मन्तनं । तदेविधाधिप्पेतं, न रहस्समन्तनं सुद्दादीहिपि सुय्यमानस्स इच्छितत्ता। तेन वुत्तं “अथ आगच्छेय्य सुद्दो वा सुद्ददासो वा"तिआदि । तादिसेहियेवाति रञो आकारसदिसेहेव । तस्सत्थस्स साधनसमत्थं वचनं रञा भणितं यथा, तथा सोपि तस्सत्थस्स साधनसमत्थमेव भणितं वचनं अपिनु भणतीति योजेतब् ।
२८५. "पवत्तारो"ति एतस्स पावचनभावेन वत्तारोति सद्दतो अत्थो । यस्मा पन ते तथाभूता मन्तानं पवत्तका नाम, तस्मा अधिप्पायतो अत्थं दस्सेतुं “पवत्तयितारो"ति वुत्तं । वदसद्देन, हि तुपच्चयेन च "वत्तारो''ति पदसिद्धि, तथा वतुसद्देन “पवत्तयितारो''ति । इदं आचरियस्स (दी० नि० टी० १.२८५) च आचरियसारिपुत्तत्थेरस्स च मतं । वतुसद्देनेव “पवत्तारो''ति पदसिद्धिं दस्सेतीतिपि केचि वदन्ति । पदद्वयस्स तुल्याधिकरणत्ता “मन्तमेवा"ति वुत्तं । “सुद्दे बहि कत्वा रहो भासितब्बतुन मन्ता एव तं तं अत्थपटिपत्तिहेतुताय पदन्ति हि तुल्याधिकरणं होति, अनुपनीतासाधारणताय रहस्सभावेन वत्तब्बाय मन्तनकिरियाय पदमधिगमुपायन्तिपि मन्तपदन्ति अट्ठकथामुत्तको नयो। गीतन्ति गायनवसेन सज्झायितं, गायनम्पिध उदत्तानुदत्तादिसरसम्पादनवसेनेव अधिप्पेतन्ति वृत्तं "सरसम्पत्तिवसेना"ति । पावचनभावेन अक्षेसं वुत्तं। तम सं वादापनवसेन वाचितं। सङ्गहेत्वा उपरूपरि सञ्जूळ्हावसेन समुपब्यूळ्हं। इरुवेदयजुवेदसामवेदादिवसेन, तत्थापि पच्चेकं मन्तब्रह्मादिवसेन, अज्झायानुवाकादिवसेन च रासिकतं। यथावुत्तनयेनेव पिण्डं कत्वा ठपितं । अञसं वाचितं अनुवाचेन्तीति अञ्जेसं कम्भभूतानं तेहि वाचापितं मन्तपदं एतरहि ब्राह्मणा अजेसं अनुवाचापेन्ति ।
तेसन्ति मन्तकत्तूनं । दिब्बचक्खुपरिभण्डं यथाकम्मूपगाणं, पच्चक्खतो दस्सनटेन दिब्बचक्खुसदिसञ्च पुब्बेनिवासानुस्सतित्राणं सन्धाय “दिब्बेन चक्खुना''ति वुत्तं । अतो
236
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009986 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 456 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 18 MB |