________________
(२.३.२८२ - २८३)
पुब्बकइसिभावानुयोगवण्णना
विज्जाचरणसम्पदा का च कीदिसा हुत्वा साचरियके मयि सन्दिस्सति, आरका अहं... पे०... साचरियकोति सह पाठसेसेन योजना ।
२३५
२८२. अपाये विनासनुपाये नियुत्तो आपायिको । तब्भावं न परिपूरेति परिपूरेतुं न सक्कोतीति अपरिपूरमानो, तब्भावेन अपरिपुण्णोति अत्थो । अत्तना आपायिकेन होन्तेनापि तभावं अपरिपूरमानेन पोक्खरसातिना एसा वाचा भासिताति अत्थतो सम्बन्धत्ता कत्वत्थे चेतं पच्चत्तवचनन्ति आह “आपायिकेनापि अपरिपूरमानेनाति । अपिच अत्तना अपरिपूरमानेन आपायिकेनापि सयं अपरिपूरमानापायिकेन हुत्वापि पोक्खरसातिना एसा वाचा भासिताति अत्थयुत्तितो इत्थम्भूतलक्खणे चेतं पच्चत्तवचनन्तिपि एवं वृत्तं । अञ हि सद्दक्कमो, अञ्ञो अत्थक्कमोति । केचि पन " करणत्थमेव दस्सेतुं एवं वृत्त "न्ति वदन्ति, तदयुत्तमेव पदद्वयस्स कत्तुपदेन समानत्थत्ता, समानत्थानञ्च पदानं अञ्ञम करणभावानुपपत्तितो, अलमतिपपञ्चेन ।
पुब्बकइसिभावानुयोगवण्णना
२८३. दीयतेति दत्ति, सा एव दत्तिकन्ति आह “दिनक "न्ति । अदातुकामम्पि दातुकामं कत्वा सम्मुखा परमावट्टेति सम्मूळ्हं करोति एतायाति सम्मुखावट्टनी । तेनाह “न देमीति बत्तुं न सक्कोती 'ति । पुन तस्साति ब्राह्मणस्स । कारणानुरूपं राजूनं पुण्णत्तन्ति आह " कस्मा मे दिनो "ति । सङ्घपलितकुट्ठन्ति धोतसङ्घमिव सेतकुटुं । सेतपोक्खररजततो गुणसमानकायत्ता एवमाह । अनुगच्छतीति परमनुबन्धति ।
यदि दुविधेनपि कारणेन राजा ब्राह्मणस्स सम्मुखाभावं न देति, अथ कस्मा तदुपसङ्कमनं न पटिक्खित्तन्ति आह " यस्मा पना "तिआदि । " खेत्तविज्जायाति नीतिसत्थे’ति (दी० नि० टी० १.२८३) आचरियेन वुत्तं । हेट्ठापि ब्रह्मजालवण्णनायं एवं वृत्तं “खेत्तविज्जाति अब्भेय्यमासुरक्खराजसत्थादिनीतिसत्थ "न्ति । ( दी० नि० अट्ठ० १.२१) दुस्समेत्थ तिरोकरणियं । तेनाह “ साणिपाकारस्स अन्तो ठत्वा" ति । अन्तसद्देन पन तब्भावेन पदे वड्ढियमाने दुस्सन्तं यथा “वनन्तो 'ति । "पयातन्ति सद्धं, सस्सतिकं वा । तेनाह अभिहरित्वा दिन्न”न्ति आचरियेन वुत्तं तस्मा मतकभत्तसङ्क्षेपेन वा निच्चभत्तसङ्क्षेपेन वा अभिहरित्वा दिन्नं भिक्खन्ति अत्थो वेदितब्बो । “अयं पना" तिआदि अत्थापत्तिवचनं । निट्ठन्ति निच्छयं । कस्मा पन भगवा ब्राह्मणस्स एवरूपं अमनापं मम्मवचनं अवोचाति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org