________________
पोक्खरसातिवत्थुवण्णना
धज्ञेनाति सधञ्ञन्ति नगरसद्दापेक्खाय नपुंसकलिङ्गेन वुत्तं यथावाक्यं वा उपयोगवचनेन । एवं सब्बत्थ । पुब्बण्णापरण्णादिभेदं बहुधञ्ञसन्निचयन्ति एत्थ आदिसद्देन तदुभयविनिमुत्तं अलाबुकुम्भण्डादिसूपेय्यं सङ्गण्हाति । तेनायमत्थो विज्ञायति- नयिध धञ्ञसद्दो सालिआदिधञविसेसवाचको, पोसने साधुत्तमत्तेन पन निरवसेसपुब्बण्णापरण्णसूपेय्यवाचको, विरूपेकसेसवसेन वा पयुत्तीति । एत्तावताति यथावुत्तपदत्तयेन । राजलीलायाति राजूनं विलासेन | समिद्धिया उपभोगपरिभोगसम्पुण्णभावेन सम्पत्ति समिद्धिसम्पत्ति ।
(२.३.२५५-२५५)
" राजभोग्ग "न्ति वुत्ते " केन दिन्न "न्ति अवस्सं पुच्छितब्बतो एवं वुत्तन्ति दस्सेति "केना" तिआदिना । रञ्ञा विय भुञ्जितब्बन्ति वा राजभोग्गन्ति अट्ठकथातो अपरो नयो । याव पुत्तनत्तपनत्तपरम्परा कुलसन्तकभावेन राजतो लद्धत्ता " रञ्ञो दायभूत "न्ति वृत्तं । “धम्मदायादा मे भिक्खवे भवथा तिआदीसु (म० नि० १.२९) विय च दायसद्दो दायज्जपरियायोति आह " दायज्जन्ति अत्थो "ति । कथं दिन्नत्ता ब्रह्मदेय्यं नामाति चोदनं परिहरति “छत्तं उस्सापेत्वा" तिआदिना । राजनीहारेन परिभुञ्जितब्बतो हि उद्धं परिभोगलाभस्स ब्रह्मदेय्यता नाम नत्थि, इदञ्च तथा दिन्नमेव, तस्मा ब्रह्मदेय्यं नामाति वुत्तं होति । छेज्जभेज्जन्ति सरीरदण्डधनदण्डादिभेदं दण्डमाह । नदीतित्थपब्बतादीसूति नदीतित्थपब्बतपादगामद्वारअटविमुखादीसु । सेतच्छत्तग्गहणेन सेसराजककुधभण्डम्पि गतिं तप्पमुखत्ताति वेदितब्बं । " रञ्ञा भुञ्जितब्ब" न्त्वेव वुत्ते इधाधिप्पेतत्थो न पाकटोति हुत्वा-सद्दग्गहणं कतं । तहि सो राजकुलतो असमुदागतोपि राजा हुत्वा भुञ्जितुं लभतीति अयमिधाधिप्पेतो अत्थो । दातब्बन्ति दायं, “राजदाय "न्ति इमिनाव रज्ञा दिन्नभावे सिद्धे “रञ्ञा पसेनदिना कोसलेन दिन्न "न्ति पुन च वचनं किमत्थियन्ति आह “दायकराजदीपनत्थ"न्तिआदि । असुकेन रञ्ञा दिन्नन्ति दायकराजस्स अदीपितत्ता एवं वुत्तन्ति अधिप्पायो । एत्थ च पठमनये " राजभोग्ग "न्ति पदे पुच्छासम्भवतो इदं वुत्तं, दुनियेपन 'राजदाय "न्ति पदेति अयम्पि विसेसो दट्ठब्बो । तत्थ अतिबहुलताय पुरतो ठपनोकासाभावतो पस्सेनपि ओदनसूपब्यञ्जनादि दीयति एतस्साति पसेनदि, अलुत्तसमासवसेन । सो हि राजा तण्डुलदोणस्स ओदनम्पि तदुपियेन सूपब्यञ्जनेन भुञ्जति । तथा हि नं भुत्तपातरासकाले सत्थु सन्तिकमागन्त्वा इतो चितो च सम्परिवत्तन्तं निद्दाय अभिभुय्यमानं उजुकं निसीदितुमसक्कोन्तं भगवा
Jain Education International
"मिद्धी यदा होति महग्घसो च, निद्दायिता सम्परिवत्तसायी ।
183
१८३
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org