________________
(२.२.२५०-२५०)
सरणगमनकथावण्णना
१६५
अत्थो । परिवेणग्गेनाति एत्थापि एसेव नयो । अग्गेति एत्थ उपयोगवचनस्स एकारादेसो, वचनविपल्लासो वा, कत्वा-सद्दो च सेसोति वुत्तं “आदि कत्वा"ति । भावत्थे ता-सद्दोति दस्सेति “अज्जभाव"न्ति इमिना, अज्जभावो च नाम तस्मिं धम्मस्सवनसमये धरमानकतापापुणकभावो। तदा हि तं निस्सयवसेन धरमानतं निमित्तं कत्वा तंदिवसनिस्सितअरुणुग्गमनतो पट्ठाय याव पुन अरुणुग्गमना एत्थन्तरे अज्जसदो पवत्तति, तस्मा तस्मिं समये धरमानकतासङ्खातं अज्जभावं आदि कत्वाति अत्थो दट्ठब्बो । अज्जतन्ति वा अज्जइच्चेव अत्थो ता-सद्दस्स सकत्थवुत्तितो यथा “देवता''ति, अयं आचरियानं मति । एवं पठमक्खरेन दिस्समानपाठानुरूपं अत्थं दस्सेत्वा इदानि ततियक्खरेन दिस्समानपाठानुरूपं अत्थं दस्सेतुं "अज्जदग्गेति वा पाठो"तिआदि वुत्तं | आगममत्तत्ता दकारो पदसन्धिकरो। अज्जाति हि नेपातिकमिदं पदं । तेनाह "अज्ज अग्गन्ति अत्थो"ति |
"पाणो"ति इदं परमत्थतो जीवितिन्द्रिये एव, “पाणुपेत"न्ति च करणत्थेनेव समासोति आपेतुं "याव मे जीवितं पवत्तति, ताव उपेत"न्ति आह । उपेति उपगच्छतीति हि उपेतो, पाणेहि करणभूतेहि उपेतो पाणुपेतोति अत्थो आचरियेहि अभिमतो । इमिना च “पाणुपेतन्ति इदं पदं तस्स सरणगमनस्स आपाणकोटिकतादस्सन''न्ति इममत्थं विभावेति । “पाणुपेत''न्ति हि इमिना याव मे पाणा धरन्ति, ताव सरणं उपेतो, उपेन्तो च न वाचामत्तेन, न च एकवारं चित्तुप्पादमत्तेन, अथ खो पाणानं परिच्चजनवसेन यावजीवं उपेतोति आपाणकोटिकता दस्सिता। "तीहि...पे०... गत"न्ति इदं “सरणं गत"न्ति एतस्स अत्थवचनं। "अनञसत्थुक"न्ति इदं पन अन्तोगधावधारणेन, अञ्जत्थापोहनेन च निवत्तेतब्बत्थदस्सनं । एकच्चो कप्पियकारकसद्दस्स अत्थो उपासकसद्दस्स वचनीयोपि भवतीति वुत्तं "उपासकं कप्पियकारक"न्ति, अत्तसन्निय्यातनसरणगमनं वा सन्धाय एवं वुत्तन्ति दट्ठब्बं । एवं “पाणुपेत"न्ति इमिना नीतत्थतो दस्सितं तस्स सरणगमनस्स आपाणकोटिकतं दस्सेत्वा एवं वदन्तो पनेस राजा "जीवितेन सह वत्थुत्तयं पटिपूजेन्तो सरणगमनं रक्खामी''ति अधिप्पायं विभावेतीति नेय्यत्थतो विभावितं तस्स रो अधिप्पायं विभावेन्तो “अहही"तिआदिमाह । तत्थ हि-सदो समत्थने, कारणत्थे वा, तेन इमाय युत्तिया, इमिना वा कारणेन उपासकं मं भगवा धारेतूति अयमत्थो पकासितो।
- अच्चयनं साधुमरियादं अतिक्कम्म मदित्वा पवत्तनं अच्चयो, कायिकादिअज्झाचारसङ्घातो दोसोति आह “अपराधो"ति, अच्चेति अभिभवित्वा पवत्तति
165
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org