________________
( २.२.२३४ - २३४)
विपस्सनाञाणकथावण्णना
आरम्मणसङ्कन्तितो, अङ्गारम्मणसङ्कन्तितो अङ्गववत्थानतो, आरम्मणववत्थानतो 'ति (विसुद्धि० २.३६५) विसुद्धिमग्गे हि इमेहि चुद्दसहाकारेहि । सतिपि झानेसु आवज्जनादिपञ्चविधवसीभावे अयमेव चुद्दसविधो वसीभावो अभि निब्बत्तने एकन्तेन इच्छितब्बोति दस्सेन्तेन “चुद्दसहाकारेहि चिण्णवसीभावन्ति वत्तं, इमिना च अरूपसमापत्तीसु चिण्णवसीभावं विना रूपसमापत्तीसु एव चिण्णवसीभावेन समापत्ति न इज्झतीति तासं अभिज्ञाधिगमे अविनाभावं दस्सेतीति वेदितब्बं ।
Jain Education International
ननु यथापठमेव विनिच्छयो वत्तब्बोति चोदनं सोधेति “ पाळियं पनाति आदिना, सावसेसपाठभावतो नीहरित्वा एस विनिच्छयो वत्तब्बोति वुत्तं होति । यज्जेवं अरूपज्झानानिपि पाळियं गहेतब्बानि, अथ कस्मा तानि अग्गहेत्वा सावसेसपाठो भगवता कतोति ? सब्बाभिञानं विसेसतो रूपावचरचतुत्थज्झानपादकत्ता । सतिपि हि तासं तथा अविनाभावे विसेसतो नेता रूपावचरचतुत्थज्झानपादका, तस्मा तासं तप्पादकभावविञ्ञापनत्थं तत्थेव ठत्वा देसना कता, न पन अरूपावचरज्झानानं इध अननुपयोगतो। तेनाह “ अरूपज्झानानि आहरित्वा कथेतब्बानी'ति ।
विपस्सनाञाणकथावण्णना
२३४. “पुन चपरं महाराज ( पाळियं नत्थि) भिक्खू'ति वत्वापि किमत्थं दस्सेतुं " सो "ति पदं पुन वुत्तन्ति चोदनायाह “सो... पे०... दस्सेती”ति, यथारुतवसेन, नेय्यत्थवसेन च वुत्तासु अट्ठसु समापत्तीसु चिण्णवसिताविसिद्धं भिक्खु दस्सेतुं एवं वुत्तन्ति अधिप्पायो । सेसन्ति "सो "ति पदत्थतो सेसं “ एवं समाहिते "तिआदीसु वत्तब्बं साधिप्पायमत्थजातं । त्रेय्यं जानातीति जाणं, तदेव पच्चक्खं कत्वा पस्सतीति दस्सनं, आणमेव दस्सनं न चक्खादिकन्ति त्राणदस्सनं पञ्चविधम्पि आणं, तयिदं पन आणदरसनपदं सासने येसु आणविसेसेसु निरुळ्हं, तं सब्बं अत्थुद्धारवसेन दस्सेन्तो “" ञाणदरसनन्ति मग्गत्राणम्पि बुच्चती" तिआदिमाह । ञाणदस्सनविसुद्धत्थन्ति ञाणदस्सनस्स विसुद्धिपयोजनाय । फासुविहारोति अरियविहारभूतो सुखविहारो । भगवतोपीति न केवलं देवतारोचनमेव, अथ खो तदा भगवतोपि आणदस्सनं उदपादीति अत्थो । सत्ताहं कालङ्कतस्स अस्साति सत्ताहकालङ्कृतो । “ कालामो 'ति गोत्तवसेन वुत्तं । चेतोविमुत्ति [विमुत्ति (अट्ठकथायं)] नाम अरहत्तफलसमापत्ति । यस्मा विपस्सनाञाणं जेय्यसङ्घाते तेभूमकसङ्घारे
१२३
123
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org