________________
१२४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-२
अनिच्चादितो जानाति, भङ्गानुपस्सनतो च पट्ठाय पच्चक्खतो ते पस्सति, तस्मा यथावुत्तट्ठेन आणदस्सनं नाम जातन्ति दस्सेति " इध पना "ति आदिना ।
अभिनीहरतीति विपस्सनाभिमुखं चित्तं तदञ्ञकरणीयतो नीहरित्वा हरतीति अयं सद्दतो अत्थो, अधिप्पायतो पन तं दस्सेतुं “विपस्सनात्राणस्सा' 'तिआदि वृत्तं । तदभिमुखभावोयेव हिस्स तन्निन्नतादिकरणं, तं पन वुत्तनयेन अट्ठङ्गसमन्नागते तस्मिं चित्ते विपस्सनाक्कमेन जाते विपस्सनाभिमुखं चित्तपेसनमेवाति दट्ठब्बं । तन्निन्नन्ति तस्सं विपस्सनायं निन्नं । इतरद्वयं तस्सेव वेवचनं । तस्सं पोणं वङ्कं पन्भारं नीचन्ति अत्थो ब्रह्मजाले वृत्तोयेव । ओदनकुम्मासेहि उपचीयति वड्डापीयति, उपचयति वा वडतीति अत्यं सन्धाय " ओदनेना "तिआदि वृत्तं । अनिच्छुच्छादनपरिमद्दनभेदनविद्धंसनधम्मोति एत्थ ‘“अनिच्चधम्मो’’तिआदिना धम्मसद्दी पच्चेकं योजेतब्बो । तत्थ अनिच्चधम्मोति पभङ्गुताय अद्भुवसभावो । दुग्गन्धविघातत्थायाति सरीरे दुग्गन्धस्स विगमाय । उच्छादनधम्मोति उच्छादेतब्बतासभावो, इमस्स पूतिकायस् दुग्गन्धभावतो धोदक उब्बट्टनविलिम्पनजातिकोति अत्थो । उच्छादनेन हि पूतिकाये सेदवातपित्तसेम्हादीहि गरुभावदुग्गन्धानमपगमो होति । महासम्बाहनं मल्लादीनं बाहुवड्डनादिअत्थंव होति, अङ्गपच्चङ्गाबाधविनोदनत्थं पन खुद्दकसम्बाहनमेव युत्तन्ति आह “खुद्दकसम्बाहनेना" ति, मन्दसम्बाहनेनाति अत्थो । परिमद्दनधम्मोति परिमद्दितब्बतासभावो ।
Jain Education International
( २.२.२३४ - २३४)
एवं अनियमितकालवसेन अत्थं वत्वा इदानि नियमितकालवसेन अत्थं वदति "दहरकाले 'तिआदिना । वा-सद्दी चेत्थ अत्थदस्सनवसेनेव अत्थन्तरविकप्पनस्स विञ्ञायमानत्ता न पयुत्तो, लुत्तनिद्दिट्ठो वा । दहरकालेति अचिरविजातकाले । सयापेत्वा अञ्छनपीळनादिवसेन परिमद्दनधम्मोति सम्बन्धो । मितन्ति भावनपुंसकनिद्देसो, तेन यथापमाणं, मन्दं वा अञ्छनपीळनादीनि दस्सेति । अञ्छनञ्चेत्थ आकड्डूनं । पीळनं सम्बाहनं | आदिसद्देन समिञ्जनउग्गमनादीनि सङ्गण्हाति । एवं परिहरितोपीति उच्छादनादिना सुखेधितोपि । भज्जति चेवाति अनिच्चतादिवसेन नस्सति च । विकिरति चाति एवं भिन्दन्तो च किञ्चि पयोजनं असाधेन्तो विप्पकिण्णोव होति । एवं नवहि पदेहि यथारहं काये समुदयवयधम्मानुपस्सिता दस्सिताति इममत्थं विभावेन्तो " तत्था ''तिआदिमाह । तत्थ छहि पदेहीति "रूपी, चातुमहाभूतिको, मातापेत्तिकसम्भवो, ओदनकुम्मासूपचयो, उच्छादनधम्मो, परिमद्दनधम्मो 'ति इमेहि छहि पदेहि । युत्तं ताव होतु मज्झे तीहिपि पदेहि कायस्स समुदयकथनं तेसं तदत्थदीपनतो, “रूपी, उच्छादनधम्मो, परिमद्दनधम्मो "ति पन
124
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org