________________
(२.२.२२६-२२६)
पठमज्झानकथावण्णना
११७
पुब्बभागसमाधि, अप्पनासमाधि च वुत्तो, पुब्बभागसुखमिव वा अप्पनासुखम्पि अप्पनासमाधिस्स कारणमेवाति तम्पि अप्पनासुखं अप्पनासमाधिनो कारणभावेन आचरियधम्मपालत्थेरेन गहितन्ति इममत्थमसल्लक्खेन्ता नेक्खम्मपदत्थं यथातथं अग्गहेत्वा पलियं, अट्ठकथायम्पि संकिण्णाकुलं केचि करोन्तीति ।
पठमज्झानकथावण्णना
२२६. यदेवं “सुखिनो चित्तं समाधियती"ति एतेनेव उपचारवसेनपि अप्पनावसेनपि चित्तस्स समाधानं कथितं सिया, एवं सन्ते “सो विविच्चेव कामेही''तिआदिका देसना किमत्थियाति चोदनाय “सो विविच्चेव...पे०... वुत्तन्ति वेदितब्बन्ति वुत्तं । तत्थ “समाहिते''ति पदद्वयं “दस्सनत्थं वुत्तन्ति इमेहि सम्बन्धित्वा समाहितत्ता तथा दस्सनत्थं वुत्तन्ति अधिप्पायो वेदितब्बो। उपरिविसेसदस्सनत्थन्ति उपचारसमाधितो, पठमज्झानादिसमाधितो च उपरि पत्तब्बस्स पठमदुतियज्झानादिविसेसस्स दस्सनत्थं । उपचारसमाधिसमधिगमेनेव हि पठमज्झानादिविसेसो समधिगन्तुं सक्का, न पन तेन विना, दुतियज्झानादिसमधिगमेपि पामोज्जुप्पादादिकारणपरम्परा इच्छितब्बा, दुतियमग्गादिसमधिगमे पटिपदाञाणदस्सनविसुद्धि वियाति दट्ठब्बं । अप्पनासमाधिनाति पठमज्झानादिअप्पनासमाधिना । तस्स समाधिनोति यो अप्पनालक्खणो समाधि “सुखिनो चित्तं समाधियतीति सब्बसाधारणवसेन वुत्तो, तस्स समाधिनो। पभेददस्सनत्यन्ति दुतियज्झानादिविभागस्स चेव पठमाभिञादिविभागस्स च पभेददस्सनत्थं । करजकायन्ति चतुसन्ततिरूपसमुदायभूतं चातुमहाभूतिककायं । सो हि गब्भासये करीयतीति कत्वा करसङ्घाततो पुप्फसम्भवतो जातत्ता करजोति वुच्चति । करोति हि मातु सोणितसङ्घातपुष्फस्स, पितु सुक्कसङ्घातसम्भवस्स च नामं, ततो जातो पन अण्डजजलाबुजवसेन गब्भसेय्यककायोव। कामं ओपपातिकादीनम्पि हेतुसम्पन्नानं यथावुत्तसमाधिसमधिगमो सम्भवति, तथापि येभुय्यत्ता, पाकटत्ता च स्वेव कायो वुत्तोति । करोति पुत्ते निब्बत्तेतीति करो, सुक्कसोणितं, करेन जातो करजोतिपि वदन्ति ।
ननु च नामकायोपि विवेकजेन पीतिसुखेन तथा लद्रूपकारोव सिया, अथ कस्मा यथावुत्तो रूपकायोव इध गहितोति? सद्दन्तराभिसम्बन्धेन अधिगतत्ता । "अभिसन्देती"तिआदिसद्दन्तराभिसम्बन्धतो हि रूपकायो एव इध भगवता वुत्तोति अधिगमीयति तस्सेव अभिसन्दनादिकिरियायोग्यत्ताति । अभिसन्देतीति अभिसन्दनं करोति,
117
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org