Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 2

SR No.: 009986
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 456
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 18 MB

Page 128

(२.२.२१६-२१६)
नीवरणप्पहानकथावण्णना
१०३
पहरित्वा पलापनाकारं करोन्तीति आचरियसारिपुत्तत्थेरेन कथितं । एवं ब्यतिरेकतो पच्चयसम्पत्तिया दस्सितभावं पकासेत्वा इदानि अन्वयतोपि पकासेतुं “यस्स पनेते"तिआदि वुत्तं । कथं इज्झतीति आह "सो ही"तिआदि । काळको तिलकोति वण्णविकारापनरोगवसेन अञत्थ परियायवचनं । वुत्तन्हि -
"दुन्नामकञ्च अरिसं, छद्दिको वमथूरितो। दवथु परितापोथ, तिलको तिलकाळको''ति ।।
तिलसण्ठानं विय जायतीति हि तिलको, काळो हुत्वा जायतीति काळको। इध पन पण्णत्तिवीतिक्कमसङ्खातं थुल्लवज्जं काळकसदिसत्ता काळकं, मिच्छावीतिक्कमसङ्घातं अणुमत्तवज्जं तिलकसदिसत्ता तिलकन्ति अयं विसेसो । तन्ति तथा उप्पादितं पीति । विगतभावेन उपट्ठानतो खयवयवसेन सम्मसनं । खीयनटेन हि खयोव विगतो, विपरीतो वा हुत्वा अयनटेन वयोतिपि बुच्चति । अरियभूमि नाम लोकुत्तरभूमि । इतीति अरियभूमिओक्कमनतो, देवतानं वण्णभणनतो वा, तत्थ तत्थ देवतानं वचनं सुत्वा तस्स यसो पत्थटोति वुत्तं होति, एवञ्च कत्वा हेट्टा वुत्तं अयसपत्थरणम्पि देवतानमारोचनवसेनाति गहेतब्बं ।
विवित्त-सद्दो जनविवेकेति आह "सुज्ञ"न्ति । तं पन जनसद्दनिग्घोसाभावेन वेदितब्बं सद्दकण्टकत्ता झानस्साति दस्सेतुं "अप्पसदं अप्पनिग्योसन्ति अत्थो"ति वुत्तं । जनकग्गहणेनेव हि इध जनं गहितं । तथा हि वुत्तं विभने “यदेव तं अप्पनिग्घोसं, तदेव तं विजनवात"न्ति (विभं० ५३३)। अप्पसदन्ति च पकतिसद्दाभावमाह । अप्पनिग्योसन्ति नगरनिग्घोसादिसद्दाभावं । ईदिसेसु हि ब्यञ्जनं सावसेसं विय, अत्थो पन निरवसेसोति अट्ठकथासु वुत्तं । मज्झिमागमट्ठकथावण्णनायं (म० नि० अट्ठ० ३.३६४) पन आचरियधम्मपालत्थेरो एवमाह “अप्पसद्दस्स परित्तपरियायं मनसि कत्वा वुत्तं 'ब्यञ्जनं सावसेसं सिया'ति । तेनाह 'न हि तस्सा'तिआदि । अप्पसद्दो पनेत्थ अभावत्थोतिपि सक्का विज्ञातुं 'अप्पाबाधतञ्च सञ्जानामी'तिआदीसु (म० नि० १.२२५) विया'ति । तमत्थं विभङ्गपाळिया (विभं० ५२८) संसन्दन्तो "एतदेवा"तिआदिमाह । एतदेवाति च मया संवण्णियमानं निस्सद्दतं एवाति अत्थो । सन्तिकेपीति गामादीनं समीपेपि एदिसं विवित्तं नाम, पगेव दूरेति अत्थो । अनाकिण्णन्ति असङ्किण्णं असम्बाधं । यस्स सेनासनस्स समन्ता गावुतम्पि अड्डयोजनम्पि पब्बतगहनं वनगहनं नदीगहनं होति, न कोचि अवेलाय
103