________________
(२.२.२१५-२१५)
सन्तोसकथावण्णना
१०१
दस्सितोति । एवञ्च कत्वा "इति इमस्सा"तिआदि लद्धगुणवचनम्पि उपपन्नं होति | सल्लहुका वुत्ति जीविका यस्साति सल्लहुकवुत्ति, तस्स भावो सल्लहुकवुत्तिता, तं । कायपारिहारियेनाति भावप्पधाननिद्देसो, भावलोपनिद्देसो वाति दस्सेति "कायं परिहरणमत्तकेना"ति इमिना, कायपोसनप्पमाणेनाति अत्थो। तथा कुच्छिपरिहारियेनाति एत्थापि । वुत्तनयेन चेत्थ द्विधा वचनत्थो, टीकायं (दी० नि० टी० १.२१५) पन पठमस्स वचनत्थस्स हेट्ठा वुत्तत्ता दुतियोव इध वुत्तोति दट्ठब्बं । ममायनतण्हाय आसङ्गो । परिग्गहतण्हाय बन्धो। जियामुत्तोति धनुजियाय मुत्तो। यूथाति हत्थिगणतो । तिधा पभिन्नमदो मदहत्थी। वनपब्भारन्ति वने पब्भारं।
चतूसु दिसासु सुखविहारिताय सुखविहारट्ठानभूता, “एकं दिसं फरित्वा''तिआदिना (दी० नि० ३.३०८; म० नि० १.७७, ४५९, ५०९; २.३०९) वा नयेन ब्रह्मविहारभावनाफरणट्ठानभूता चतस्सो दिसा एतस्साति चतुद्दिसो, सो एव चातुहिसो, चतस्सो वा दिसा चतुद्दिसं, वुत्तनयेन तमस्साति चातुहिसो यथा “सद्धोति । तास्वेव दिसासु कत्थचिपि सत्ते वा सङ्खारे वा भयेन न पटिहनति, सयं वा तेहि न पटिहजतेति अप्पटियो। सन्तुस्समानोति सकेन, सन्तेन वा, सममेव वा तुस्सनको । इतरीतरेनाति येन केनचि पच्चयेन, उच्चावचेन वा। परिच्च सयन्ति पवत्तन्ति कायचित्तानि, तानि वा परिसयन्ति अभिभवन्तीति परिस्सया, सीहब्यग्घादयो बाहिरा, कामच्छन्दादयो च अज्झत्तिका कायचित्तुपद्दवा, उपयोगत्थे चेतं सामिवचनं । सहिताति अधिवासनखन्तिया, वीरियादिधम्मेहि च यथारहं खन्ता, गहन्ता चाति अत्थो । थद्धभावकरभयाभावेन अछम्भी। एको चरेति असहायो एकाकी हुत्वा चरितुं विहरितुं सक्कुणेय्य । समत्थने हि एय्य-सद्दो यथा “को इमं विजटये जट'"न्ति (सं० नि० १.१.२३) खग्गविसाणकप्पताय एकविहारीति दस्सेति "खग्गविसाणकप्पो'ति इमिना । सण्ठानेन खग्गसदिसं एकमेव मत्थके उद्वितं विसाणं यस्साति खग्गो; खग्गसद्देन तंसदिसविसाणस्स गहितत्ता, महिंसप्पमाणो मिगविसेसो, यो लोके “पलासादो, गण्ठको''ति च वुच्चति, तस्स विसाणेन एकीभावेन सदिसोति अत्थो। अपिच एकविहारिताय खग्गविसाणकप्पोति दस्सेतुम्पि एवं वुत्तं । वित्थारो पनस्सा अत्थो खग्गविसाणसुत्तवण्णनायं, (सु० नि० अट्ठ० १.४२) चूळनिद्देसे (चूळनि० १२८) च वुत्तनयेन वेदितब्बो।
एवं वण्णितन्ति खग्गविसाणसुत्ते भगवता तथा देसनाय विवरितं, थोमितं वा ।
101
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org