Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 98

पठममहासङ्गीतिकथावण्णना
७५
एवञ्च कत्वा “तिवग्गसङ्गहं चतुत्तिंससुत्तपटिमण्डित"न्ति वचनं उपपन्नं होति । परिहरथाति उग्गहणवाचनादिवसेन धारेथ । ततो अनन्तरं सङ्गायित्वाति सम्बन्धो ।
“धम्मसङ्गहो चा"तिआदिना समासो। एवं संवण्णितं पोराणकेहीति अत्थो । एतेन "महाधम्महदयेन, महाधातुकथाय वा सद्धिं सत्तप्पकरणं अभिधम्मपिटकं नामा''ति वुत्तं वितण्डवादिमतं पटिक्खिपित्वा “कथावत्थुनाव सद्धि"न्ति वुत्तं समानवादिमतं दस्सेति । सण्हञाणस्स, सण्हाणवन्तानं वा विसयभावतो सुखुमत्राणगोचरं।
चूळनिद्देसमहानिद्देसवसेन दुविधोपि निद्देसो। जातकादिके खुद्दकनिकायपरियापन्ने, येभुय्येन च धम्मनिद्देसभूते तादिसे अभिधम्मपिटकेव सङ्गण्हितुं युत्तं, न पन दीघनिकायादिप्पकारे सुत्तन्तपिटके, नापि पचत्तिनिद्देसभूते विनयपिटकेति दीघभाणका जातकादीनं अभिधम्मपिटके सङ्गहं वदन्ति । चरियापिटकबुद्धवंसानञ्चेत्थ अग्गहणं जातकगतिकत्ता, नेत्तिपेटकोपदेसादीनञ्च निद्देसपटिसम्भिदामग्गगतिकत्ता। मज्झिमभाणका पन अट्टप्पत्तिवसेन देसितानं जातकादीनं यथानुलोमदेसनाभावतो तादिसे सुत्तन्तपिटके सङ्गहो युत्तो, न पन सभावधम्मनिद्देसभूते यथाधम्मसासने अभिधम्मपिटके, नापि पञत्तिनिद्देसभूते यथापराधसासने विनयपिटकेति जातकादीनं सुत्तन्तपिटकपरियापन्नतं वदन्ति । युत्तमेत्थ विचारेत्वा गहेतब्बं ।
एवं निमित्तपयोजनकालदेसकारककरणप्पकारेहि पठमं सङ्गीतिं दस्सेत्वा इदानि तत्थ ववत्थापितेसु धम्मविनयेसु नानप्पकारकोसल्लत्थं एकविधादिभेदं दस्सेतुं "एवमेत"न्तिआदिमाह। तत्थ “एव"न्ति इमिना एतसद्देन परामसितब्बं यथावुत्तसङ्गीतिप्पकारं निदस्सेति । “यही"तिआदि वित्थारो। अनुत्तरं सम्मासम्बोधिन्ति अनावरणञाणपदट्ठानं मग्गजाणं, मग्गाणपदट्ठानञ्च अनावरणञाणं। एत्थन्तरेति अभिसम्बुज्झनस्स, परिनिब्बायनस्स च विवरे । तदेतं पञ्चचत्तालीस वस्सानीति कालवसेन नियमेति । पच्चवेक्खन्तेन वाति उदानादिवसेन पवत्तधम्म सन्धायाह । यं वचनं वुत्तं, सब्बं तन्ति सम्बन्धो । किं पनेतन्ति आह "विमुत्तिरसमेवा"ति, न तदारसन्ति वुत्तं होति । विमुच्चित्थाति विमुत्ति, रसितब्बं अस्सादेतब्बन्ति रसं, विमुत्तिसङ्खातं रसमेतस्साति विमुत्तिरसं, अरहत्तफलस्सादन्ति अत्थो । अयं आचरियसारिपुत्तत्थेरस्स मति (सारत्थ टी० पठममहासङ्गीतिकथावण्णना)। आचरियधम्मपालत्थेरो पन तं केचिवादं कत्वा इममत्थमाह “विमुच्चति विमुच्चित्थाति विमुत्ति, यथारहं मग्गो फलञ्च । रसन्ति गुणो, सम्पत्तिकिच्चं
75