Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 97

७४
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
भिक्खवे तपोदाद्विन्नं महानिरयानं अन्तरिकाय आगच्छती''तिआदीसु (पारा० २३१) विय । तस्मा राजगहस्स च नाळन्दस्स च विवरेति अत्थो दट्ठब्बो। अन्तरासद्देन पन युत्तत्ता उपयोगवचनं कतं । ईदिसेसु ठानेसु अक्खरचिन्तका “अन्तरा गामञ्च नदिञ्च याती''ति एवं एकमेव अन्तरासदं पयुज्जन्ति, सो दुतियपदेनपि योजेतब्बो होति । अयोजियमाने हि उपयोगवचनं न पापुणाति सामिवचनस्स पसङ्गे अन्तरासद्दयोगेन उपयोगवचनस्स इच्छितत्ता। तत्थ रञो कीळनत्थं पटिभानचित्तविचित्रअगारमकंसु, तं "राजागारक''न्ति वुच्चति, तस्मिं । अम्बलट्टिकाति रो उय्यानं । तस्स किर द्वारसमीपे तरुणो अम्बरुक्खो अत्थि, तं “अम्बलठ्ठिका''ति वदन्ति, तस्स समीपे पवत्तत्ता उय्यानम्पि “अम्बलट्ठिका" त्वेव सङ्ख्यं गतं यथा “वरुणनगर''न्ति, तस्मा अम्बलठ्ठिकायं नाम उय्याने राजागारकेति अत्थो । अविञ्जायमानस्स हि विज्ञापनत्थं एतं आधारद्वयं वुत्तं राजागारमेतस्साति वा राजागारकं, उय्यानं, राजागारवति अम्बलट्ठिकायं नाम उय्यानेति अत्थो । भिन्नलिङ्गम्पि हि विसेसनपदमत्थी''ति केचि वदन्ति, एवं सति राजागारं आधारो न सिया । "राजागारकेति एवंनामके उय्याने अभिरमनारहं किर राजागारम्पि । तत्थ, यस्स वसेनेतं एवं नामं लभती''ति (वजिर टी० पठममहासङ्गीतिकथावण्णना) वजिरबुद्धित्थेरो | एवं सति “अम्बलट्ठिकाय"न्ति आसन्नतरुणम्बरुक्खेन विसेसेत्वा “राजागारके''ति उय्यानमेव नामवसेन वुत्तन्ति अत्थो आपज्जति, तथा च वुत्तदोसोव सिया। सुप्पियञ्च परिब्बाजकन्ति सुप्पियं नाम सञ्चयस्स अन्तेवासिं छन्नपरिब्बाजकञ्च | ब्रह्मदत्तञ्च माणवन्ति एत्थ तरुणो “माणवो''ति वुत्तो “अम्बट्ठो माणवो, अङ्गको माणवो"तिआदीसु (दी० नि० १.२५९, २११) विय, तस्मा ब्रह्मदत्तं नाम तरुणपुरिसञ्च आरब्भाति अत्थो । वण्णावण्णेति पसंसाय चेव गरहाय च । अथ वा गुणो वण्णो, अगुणो अवण्णो, तेसं भासनं उत्तरपदलोपेन तथा वुत्तं यथा “रूपभवो रूप'"न्ति ।
"ततो पर"न्तिआदिम्हि अयं वचनक्कमो- सामञफलं पनावुसो आनन्द कत्थ भासितन्ति ? राजगहे भन्ते जीवकम्बवनेति । केन सद्धिन्ति ? अजातसत्तुना वेदेहिपुत्तेन सद्धिन्ति । अथ खो आयस्मा महाकस्सपो आयस्मन्तं आनन्दं सामञफलस्स निदानम्पि पुच्छि, पुग्गलम्पि पुच्छीति । एत्थ हि "कं आरब्भा''ति अवत्वा “केन सद्धि"न्ति वत्तब्बं । कस्माति चे? न भगवता एव एतं सुत्तं भासितं, रञापि “यथा नु खो इमानि पुथुसिप्पायतनानी''तिआदिना (दी० नि० १.१६३) किञ्चि किञ्चि वुत्तमत्थि, तस्मा एवमेव वत्तब्बन्ति । इमिनाव नयेन सब्बत्थ “कं आरब्भा'ति वा “केन सद्धिन्ति वा यथारहं वत्वा सङ्गीतिमकासीति दट्ठब्बं । तन्तिन्ति सुत्तवग्गसमुदायवसेन ववत्थितं पाळिं ।