________________
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
अतिरेकभावेन निरत्थकताय, वितथभावेन वा अयुत्तताय छड्डतब्बवचनं । पक्खिपितब्बन्ति असम्पुण्णताय उपनेतब्बवचनं । कस्माति आह “न ही"तिआदि । सावकानं पन देवतानं वा भासितेति भगवतो पुच्छाथोमनादिवसेन भासितं सन्धायाह । सब्बत्थापीति भगवतो सावकानं देवतानञ्च भासितेपि । तं पन पक्खिपनं सम्बन्धवचनमत्तस्सेव, न सभावायुत्तिया अत्थस्साति दस्सेति "किं पन त"न्तिआदिना सम्बन्धवचनमत्तन्ति पुब्बापरसम्बन्धवचनमेव । इदं पठमपाराजिकन्ति ववत्थपेत्वा ठपेसुं इमिनाव वाचनामग्गेन उग्गहणधारणादिकिच्चनिप्फादनत्थं, तदत्थमेव च गणसज्झायमकंसु "तेन...पे०... विहरती"ति | सज्झायारम्भकालेयेव पथवी अकम्पित्थाति वदन्ति, तदिदं पन पथवीकम्पनं थेरानं धम्मसज्झायानुभावेनाति ज्ञापेतुं “साधुकारं ददमाना विया"ति वुत्तं । उदकपरियन्तन्ति पथवीसन्धारकउदकपरियन्तं । तस्मिहि चलितेयेव सापि चलति, एतेन च पदेसपथवीकम्पनं निवत्तेति ।
किञ्चापि पाळियं गणना नत्थि, सङ्गीतिमारोपितानि पन एत्तकानेवाति दीपेतुं "पञ्चसत्तति सिक्खापदानी"ति वुत्तं "पुरिमनयेनेवा"ति एतेन साधुकारं ददमाना वियाति अत्थमाह । न केवलं सिक्खापदकण्डविभङ्गनियमेनेव, अथ खो पमाणनियमेनापीति दस्सेतुं "चतुसट्ठिभाणवारा'ति वुत्तं । एत्थ च भाणवारोति
“अट्ठक्खरा एकपदं, एकगाथा चतुप्पदं । गाथा चेका मतो गन्थो, गन्थो बात्तिंसतक्खरो ।।
बात्तिंसक्खरगन्थानं, पञ्जासद्विसतं पन | भाणवारो मतो एको, स्वठ्ठक्खरसहस्सको'ति ।।
एवं अट्ठक्खरसहस्सपरिमाणो पाठो वुच्चति । भणितब्बो वारो यस्साति हि भाणवारो, एकेन सज्झायनमग्गेन कथेतब्बवारोति अत्थो । खन्धकन्ति महावग्गचूळवग्गं । खन्धानं समूहतो, पकासनतो वा खन्धकोति हि वुच्चति, खन्धाति चेत्थ पब्बज्जूपसम्पदादिविनयकम्मसङ्खाता, चारित्तवारित्तसिक्खापदसङ्खाता च पञत्तियो अधिप्पेता । पब्बज्जादीनि हि भगवता पञत्तत्ता पत्तियोति वुच्चन्ति । पञत्तियञ्च खन्धसद्दी दिस्सति “दारुक्खन्धो, (अ० नि० २.६.४१) अग्गिक्खन्धो, (अ० नि० २.७.७२) उदकक्खन्धो''तिआदीसु (अ० नि० २.५.४५, ६.३७) विय । अपिच
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
