________________
पठममहासङ्गीतिकथावण्णना
६७
इदानि आयस्मतो आनन्दस्स असेक्खभूमिसमापज्जनं दस्सेन्तो "तस्मिञ्च पना"तिआदिमाह । तत्थ तस्मिञ्च पन दिवसेति तथा रञा आरोचापितदिवसे, सावणमासस्स काळपक्खचतुत्थदिवसेति वुत्तं होति । अनत्थजननतो विससङ्कासताय किलेसो विसं, तस्स खीणासवभावतो अञथाभावसङ्खाता सत्ति गन्धो। तथा हि सो भगवतो परिनिब्बानादीसु विलापादिमकासि । अपिच विसजननकपुप्फादिगन्धपटिभागताय नानाविधदुक्खहेतुकिरियाजननको किलेसोव "विसगन्धो"ति वुच्चति । तथा हि सो “विसं हरतीति विसत्तिका, विसमूलाति विसत्तिका, विसफलाति विसत्तिका, विसपरिभोगाति विसत्तिका''तिआदिना (महा० नि० ३) वुत्तोति । अपिच विस्सगन्धो नाम विरूपो मंसादिगन्धो, तंसदिसताय पन किलेसो । “विस्ससद्दो हि विरूपे''ति (ध० स० टी० ६२४) अभिधम्मटीकायं वुत्तं। अद्धाति एकंसतो। संवेगन्ति धम्मसंवेगं । “ओहितभारान''न्ति हि येभुय्येन, पधानेन च वुत्तं । एदिसेसु पन ठानेसु तद सम्पि धम्मसंवेगोयेव अधिप्पेतो। तथा हि "संवेगो नाम सहोत्तप्पं जाणं, सो तस्सा भगवतो दस्सने उप्पज्जी''ति (वि० व० अट्ठ० ८३८) रज्जुमालाविमानवण्णनायं वुत्तं, सा च तदा अविञातसासना अनागतफलाति । इतरथा हि चित्तुत्रासवसेन दोसोयेव संवेगोति आपज्जति, एवञ्च सति सो तस्स असेक्खभूमिसमापज्जनस्स एकंसकारणं न सिया । एवमभूतो च सो इध न वत्तब्बोयेवाति अलमतिपपञ्चेन । तेनाति तस्मा स्वे सङ्घसन्निपातस्स वत्तमानत्ता, सेक्खसकरणीयत्ता वा । ते न युत्तन्ति तव न युत्तं, तया वा सन्निपातं गन्तुं न पतिरूपं ।
मेतन्ति मम एतं गमनं । वाहन्ति यो अहं, यन्ति वा किरियापरामसनं, तेन "गच्छेय्य"न्ति एत्थ गमनकिरियं परामसति, किरियापरामसनस्स च यं तं-सद्दस्स अयं पकति, यदिदं नपुंसकलिङ्गेन, एकवचनेन च योग्यता तथायेव तत्थ तत्थ दस्सनतो । किरियाय हि सभावतो नपुंसकत्तमेकत्तञ्च इच्छन्ति सद्दविदू । आवज्जेसीति उपनामेसि | मुत्ताति मुच्चिता। अप्पत्तञ्चाति अगतञ्च, बिम्बोहने न ताव ठपितन्ति वुत्तं होति । एतस्मिं अन्तरेति एत्थन्तरे, इमिना पदद्वयेन दस्सितकालानं वेमज्झक्खणे, तथादस्सितकालद्वयस्स वा विवरेति वुत्तं होति ।
"कारणे चेव चित्ते च, खणस्मिं विवरेपि च । वेमज्झादीसु अत्थेसु 'अन्तराति रवो गतो''ति ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org