________________
६६
सम्पिण्डितमिवातिपि अत्थो । दट्ठब्बसारमण्डन्ति फेग्गुरहितं सारं विय, कसटविनिमुत्तं पसन्नं विय च दट्टुमरहरूपेसु सारभूतं, पसन्नभूतञ्च । अपिच दट्ठब्बो दस्सनीयो सारभूतो विसिट्ठतरो मण्डो मण्डनं अलङ्कारो एतस्साति दट्टब्बसारमण्डो, तं । मण्डं सूरियरस्मिं पाति निवारेति, सब्बे वा जनानं मण्डं पसन्नं पाति रक्खति, मण्डनमलङ्कारं वा पाति पिवति अलङ्करितुं युत्तभावेनाति मण्डपो, तं ।
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
कुसुमदामानि च तानि ओलम्बकानि चेति कुसुमदामोलम्बकानि । विसेसनस्स चेत्थ परनिपातो यथा “अग्याहितो 'ति । विविधानियेव कुसुमदामोलम्बकानि तथा, तानि विनिग्गलन्तं. विसेसेन वमेन्तं निक्खामेन्तमिव चारु सोभनं वितानं एत्थाति तथा । कुट्टेन हितो समं कतोति कुट्टिमो, कोट्टिमो वा, तादिसोयेव मणीति मणिकोट्टिमो, नानारतनेहि विचित्तो मणिकोट्टिमो, तस्स तलं तथा । अथ वा मणियो कोट्टेत्वा कततलत्ता मणिकोट्टेन निफत्तन्ति मणिकोट्टिमं तमेव तलं, नानारतनविचित्तं मणिकोट्टिमतलं तथा । तमिव च नानापुप्फूपहारविचित्तं सुपरिनिट्ठितभूमिकम्पन्ति सम्बन्धो । पुप्फपूजा पुप्फूपहारो। एत्थ हि नानारतनविचित्तग्गहणं नानापुप्फूपहारविचित्ततायनिदस्सनं, मणिकोट्टिमतलग्गहणं सुपरिनिट्ठितभूमिकम्मतायाति दट्ठब्बं । नन्ति मण्डपं । ब्रह्मविमानसदिसन्ति भावनपुंसकं, यथा ब्रह्मविमानं सोभति, तथा अलङ्कारित्वाति अत्थो । विसेसेन मानेतब्बन्ति विमानं । सद्दविदू पन "विहे आकासे मायन्ति गच्छन्ति देवा येनाति विमान "न्ति वदन्ति । विसेसेन वा सुचरितकम्मुना मीयति निम्मीयतीति विमानं, वीति वा सकुणो वुच्चति, तं सण्ठानेन मीयति निम्मीत विमानन्ति आदिनापि वत्तब्बो । विमानट्ठकथायं पन “एकयोजनद्वियोजनादिभावेन पमाणविसेसयुत्तताय, सोभातिसययोगेन च विसेसतो माननीयताय विमान”न्ति (वि० व० अट्ठ० गन्थारम्भकथा) वृत्तं । नत्थि अग्घमेतेसन्ति अनग्घानि, अपरिमाणग्घानि अग्घितुमसक्कुणेय्यानीति वुत्तं होति । पतिरूपं, पच्चेकं वा अत्थरितब्बानीति पच्चत्थरणानि, तेस सतानि तथा । उत्तराभिमुखन्ति उत्तरदिसाभिमुखं । धम्मपि सत्थायेव सत्थुकिच्चनिप्फादनतोति वुत्तं “बुद्धस्स भगवतो आसनारहं धम्मासनं पञ्ञत्वा "ति । यथाह “यो खो... पे० ममच्चयेन सत्था 'तिआदि, (दी० नि० २.२१६) तथागतप्पवेदितधम्मदेसकस्स वा सत्थुकिच्चावहत्ता तथारूपे आसने निसीदितुमरहतीति दस्सेतुम्पि एवं वृत्तं । आसनारहन्ति निसीदनारहं । धम्मासनन्ति धम्मदेसकासनं, धम्मं वा कथेतुं युत्तासनं । दन्तखचितन्ति दन्तेहि खचितं, हत्थिदन्तेहि कतन्ति वुत्तं होति । " दन्तो नाम हत्थिदन्तो वुच्चती 'ति हि वृत्तं । एत्थाति एतस्मिं धम्मासने । मम किच्चन्ति मम कम्मं, मया वा करणीयं ।
Jain Education International
?
66
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org