Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 389

३६६
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
निब्बत्तसत्तानं येभुय्येन समप्पमाणं ठितिकालं दस्सनानुरसवेहि लभित्वा तं परमतं अज्झोसाय पवत्तितभवपत्थनावसेन आदितो परिच्छेदनियमो वेदितब्बो ।
यस्मा पन कम्मं तासु तासु उपपत्तीसु यथा तंतंउपपत्तिनिस्सितवण्णादिनिब्बत्तने समत्थं, एवं नियतायुपरिच्छेदासु उपपत्तीसु परिच्छेदातिक्कमेन विपाकनिब्बत्तने समत्थं न होति, तस्मा वुत्तं “आयुप्पमाणेनेव चवन्ती 'ति । यस्मा पन उपत्थम्भकपच्चयसहायेहि अनुपालकपच्चयेहि उपादिन्नकक्खन्धानं पवत्तेतब्बाकारो अत्थतो परमायुकस्स होति यथावुत्तपरिच्छेदानतिक्कमनतो, तस्मा सतिपि कम्मावसेसे ठानं न सम्भवति, तेन वुत्तं " अत्तनो पुञ्ञबलेन ठातुं न सक्कोन्ती 'ति । "आयुक्खया वा पुञ्ञक्खया वा आभस्सरकाया चवित्वा" ति वचनतो पनेत्थ कामावचरदेवानं विय ब्रह्मकायिकानम्पि येभुय्येनेव नियतायुपरिच्छेदभावो वेदितब्बो । तथा हि देवलोकतो देवपुत्ता आयुक्खयेन पुञ्ञक्खयेन आहारक्खयेन कोपेनाति चतूहि कारणेहि चवन्तीति अट्ठकथासु (ध० प० अट्ठ० १. अप्पमादवग्गे) वुत्तं । कप्पं वा उपकप्पं वाति एत्थ असङ्ख्येय्यकप्पो अधिप्पेतो, सो च तथारूपो कालोयेव, वा- सद्दो पन कप्पस्स ततियभागं वा ततो ऊनमधिकं वाति विकप्पनत्थो ।
( १.१.४१-४१)
४१. अनभिरतीति एककविहारेन अनभिरमणसङ्घाता अञ्ञेहि समागमिच्छायेव । तत्थ 'एककस्स दीघरतं निवसितत्ता" ति पाळियं वचनतोति वृत्तं " अपरस्सापी "तिआदि । एवमन्वयमत्थं दस्सेत्वा ननु उक्कण्ठितापि सियाति चोदनासोधनवसेन ब्यतिरेकं दस्सेति “या पना”तिआदिना । पियवत्थुविरहेन, पियवत्थु अलाभेन वा चित्तविग्घातो उक्कण्ठिता, सा पनत्थतो दोमनस्सचित्तुप्पादोव, तेनाह “पटिघसम्पयुत्ता" ति । सा ब्रह्मलोके नत्थि झानानुभावपहीनत्ता । तण्हादिट्ठिसङ्घाता चित्तस्स पुरिमावत्थाय उब्बिज्जना फन्दना एव इध परितस्सना । सा हि दीघरत्तं झानरतिया ठितस्स यथावुत्तानभिरतिनिमित्तं उप्पन्ना “अहं मम "न्ति गहणस्स च कारणभूता । तेन वक्खति “तण्हातस्स नापि दिट्ठितस्सनापि वट्टती 'ति (दी० नि० अट्ठ० १.४१ ) ननु वुत्तं अत्युद्धारे इमंयेव पाळिं नीहरित्वा "अहो वत अपि सत्ता इत्थत्तं आगच्छेय्यन्ति अयं तण्हातस्सना नामा' 'ति ? सच्चं, तं पन दिट्ठितस्सनाय विसुं उदाहरणं दस्सेन्तेन तण्हातस्सनमेव ततो निद्धारेत्वा वुत्तं, न पन एत्थ दिट्ठितस्सनाय अलब्भमानत्ताति न दोसो । इदानि समानसद्दवचनीयानं अत्थानमुद्धरणं कत्वा इधाधिप्पेतं विभावेतुं “सा पनेसा 'तिआदिमाह । पटिघसङ्घातो चित्तुत्रासो एव तासतस्सना । एवमञ्ञत्थापि यथारहं । " जातिं पटिच्चा "तिआदि विभङ्गपाळि, (विभं० ९२१)
366