________________
(१.१.३६-३६)
पुब्बन्तकप्पिकसस्सतवादवण्णना
३५५
उप्पज्जनायाति अत्थो। समुट्ठाति एतेनाति समुट्ठानं, खन्धादयो एव । इध पन समुट्ठानभावोयेव समुट्ठान-सद्देन वुत्तो भावलोपत्ता, भावप्पधानत्ता च | आदिना सकसन्ताने । पवत्तिता सपरसन्तानेसु। पर-सद्दो अभिण्हत्थोति वुत्तं "पुनप्पुन"न्ति । परिनिट्ठापिताति "इदमेव दस्सनं सच्चं, अञ्ज पन मोघं तुच्छं मुसा"ति अभिनिवेसस्स परियोसानं मत्थकं पापिताति अत्थो । आरम्मणवसेनाति अट्ठसु दिट्ठिट्ठानेसु खन्धे सन्धायाह । पवत्तनवसेनाति अविज्जाफस्ससावितक्कायोनिसोमनसिकारे । आसेवनवसेनाति पापमित्तपरतोघोसे | यदिपि सरूपत्थवसेन वेवचनं, सङ्केतत्थवसेन पन एवं वत्तब्बोति दस्सेतुं "एवंविधपरलोका"ति वुत्तं । येन केनचि हि विसेसनेनेव वेवचनं सात्थकं सिया। परलोको च कम्मवसेन अभिमुखो सम्परेति गच्छति पवत्तति एत्थाति अभिसम्परायोति वुच्चति । “इति खो आनन्द, कुसलानि सीलानि अनुपुब्बेन अग्गाय परेन्ती''तिआदीसु (अ० नि० ३.१०.२) विय हि चुरादिगणवसेन पर-सदं गतियमिच्छन्ति सद्दविदू, अयमेत्थ अट्ठकथातो अपरो नयो।
___ एवंगतिकाति एवंगमना एवंनिट्ठा, एवमनुयुञ्जनेन भिज्जननस्सनपरियोसानाति अत्थो । गति-सद्दो चेत्थ “येहि समन्नागतस्स महापुरिसस्स द्वेव गतियो भवन्ती''तिआदीसु (दी० नि० १.२५८; २.३३, ३५; ३.१९९, २००; म० नि० २.३८४, ३९७) विय निट्ठानत्थो। इदं वुत्तं होति - इमे दिट्ठिसङ्घाता दिहिवाना एवं परमत्थतो असन्तं अत्तानं, सस्सतभावञ्च तस्मिं अज्झारोपेत्वा गहिता, परामट्ठा च समाना बाललपनायेव हुत्वा याव पण्डिता न समनुयुञ्जन्ति, ताव गच्छन्ति, पातुभवन्ति च, पण्डितेहि समनुयुजियमाना पन अनवट्ठितवत्थुका अविमद्दक्खमा सूरियुग्गमने उस्सावबिन्दू विय, खज्जोपनका विय च भिज्जन्ति, विनस्सन्ति चाति ।
तत्थायं अनुयुञ्जने सङ्घपकथा – यदि हि परेहि कप्पितो अत्ता लोको वा सस्सतो सिया, तस्स निब्बिकारताय पुरिमरूपाविजहनतो कस्सचि विसेसाधानस्स कातुमसक्कुणेय्यताय अहिततो निवत्तनत्थं, हिते च पटिपज्जनत्थं उपदेसो एव सस्सतवादिनो निप्पयोजनो सिया, कथं वा तेन सो उपदेसो पवत्तीयति विकाराभावतो । एवञ्च सति परिकप्पितस्स अत्तनो अजटाकासस्स विय दानादिकिरिया, हिंसादिकिरिया च न सम्भवति, तथा सुखस्स, दुक्खस्स च अनुभवननिबन्धो एव सस्सतवादिनो न युज्जति कम्मबद्धाभावतो । जातिआदीनञ्च असम्भवतो विमोक्खो न भवेय्य, अथ पन धम्ममत्तं तस्स उप्पज्जति चेव विनस्सति च, यस्स वसेनायं किरियादिवोहारोति वदेय्य,
355
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org