________________
(१.१.२९-२९)
पुब्बन्तकप्पिकसस्सतवादवण्णना
३४३
सिथिलकरणविवेचनेहि अत्तनो देसनाय किच्चकारितं, अवितथतञ्च दीपेति धम्मराजा । अत्थीति च सन्तिपदेन समानत्थो पुथुवचनविसयो एको निपातो “अस्थि इमस्मिं काये केसा'तिआदीसु (दी० नि० २.३७७; म० नि० १.११०; ३.१५४; सं० नि० २.४.१२७) विय। आलपनवचनन्ति बुद्धालपनवचनं। भगवायेव हि "भिक्खवे, भिक्खवो''ति च आलपति, न सावका। सावका पन “आवुसो, आयस्मा''तिआदिसम्बन्धनेनेव । “एके''ति वुत्ते एकच्चेति अत्थो एव सङ्ख्यावाचकस्स एकसद्दस्स नियतेकवचनत्ता, न समितबहितपापताय . समणब्राह्मणाति आह "पब्बज्जूपगतभावेना"तिआदि । तथा वा होन्तु, अञथा वा, सम्मुतिमत्तेनेव इधाधिप्पेताति दस्सेति "लोकेना"तिआदिना । सस्सतादिवसेन पुब्बन्तं कप्पेन्तीति पुबन्तकप्पिका। यस्मा पन तेसं पुब्बन्तं पुरिमसिद्धेहि तण्हादिट्ठिकप्पेहि कप्पेत्वा आसेवनबलवताय, विचित्रवुत्तिताय च विकप्पेत्वा अपरभागसिद्धेहि अभिनिवेसभूतेहि तण्हादिट्ठिगाहेहि गण्हन्ति अभिनिविसन्ति परामसन्ति, तस्मा वुत्तं "पुबन्तं कप्पेत्वा विकप्पेत्वा गण्हन्ती"ति । पुरिमभागपछिमभागसिद्धानं वा तण्हाउपादानानं वसेन यथाक्कम कप्पनगहणानि वेदितब्बानि । तण्हापच्चया हि उपादानं सम्भवति । पहुतपसंसानिन्दातिसयसंसग्गनिच्चयोगादिविसयेसु इध निच्चयोगवसेन विज्जमानत्थो सम्भवतीति वुत्तं "पुब्बन्त कप्पो वा"तिआदि वुत्तञ्च -
“पहुते च पसंसायं, निन्दायञ्चातिसयने । निच्चयोगे च संसग्गे, होन्तिमे मन्तुआदयो''ति ।।
कोट्ठासेसति एत्थ कोट्ठासादीसूति अत्थो वेदितब्बो आदि-सबलोपेन, निदस्सननयेन च वुत्तत्ता । पदपूरणसमीपउम्मग्गादीसुपि हि अन्त-सद्दो दिस्सति । तथा हि "इच ताव सुत्तन्ते वा गाथायो वा अभिधम्मं वा परियापुणस्सु, (पाचि० ४४२) सुत्तन्ते ओकासं कारापेत्वा''तिआदीसु (पाचि० १२२१) च पदपूरणे अन्त-सद्दो वत्तति, "गामन्तसेनासन'"न्तिआदीसु (विसुद्धि० १.३१) समीपे, “कामसुखल्लिकानुयोगो एको अन्तो, अत्थीति खो कच्चान अयमेको अन्तो"तिआदीसु (सं० नि० १.२५८; सं० नि० २.११०) च उम्मग्गेति।
अन्तपूरोति महाअन्तअन्तगुणेहि पूरो । “सा हरितन्तं वा पन्थन्तं वाति (म० नि० १.३०४) मज्झिमनिकाये महाहत्थिपदोपमसुत्तन्तपाळि। तत्थ साति तेजोधातु । हरितन्तन्ति
343
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
