________________
३४२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
"
उप्पादादिहेतादिपच्चयसत्तिया । कम्मकिलेसविपाकवसेन तीणि वट्टानि यस्साति अतीतपच्चुप्पन्नानागतवसेन तयो अद्धा काला एतसात हेतुफलफलहेतुहेतुफलवसेन तयो सन्धयो एतस्साति तिसन्धि । सङ्क्षिप्पन्ति एत्थ अविज्जादयो, विञ्ञाणादयो चाति सङ्क्षेपा, हेतु, विपाको च । अथ वा हेतु विपाकोति सङ्क्षिप्पन्तीति सङ्क्षेपा । अविज्जादयो, विञ्ञाणादयो च कोट्ठासपरियायो वा सङ्क्षेपसद्दो । अतीतहेतुसङ्क्षेपादिवसेन चत्तारो सङ्क्षेपा यस्साति चतुसङ्क्षेपं । सरूपतो अवुत्तापि तस्मिं तस्मिं सङ्क्षेपे आकिरीयन्ति अविज्जासङ्कारादिग्गहणेहि पकासीयन्तीति आकारा, अतीतहेतुआदीनं पकारा । ते सङ्क्षेपे पञ्च पञ्च कत्वा वीसति आकारा एतस्साति वीसताकारं ।
खत्तियादिभेदेन अनेकभेदभिन्नापि सस्सतवादिनो जातिसतसहस्सानुस्सरणादिकस्स अभिनिवेसहेतुनो वसेन चत्तारोव होन्ति न ततो उद्धं, अधो वाति सस्सतवादीनं परिमाणपरिच्छेदस्स अनञविसयतं दस्सेतुं " चत्तारो जना” तिआदिमाह । एस नयो इतरेसुपि । तत्थ चत्तारो जनाति चत्तारो जनसमूहाति अत्थो गहेतब्बो तेसु एकेकस्सापि अनेकप्पभेदतो। तेति द्वासट्ठिदिट्ठिगतवादिनो । इदं निस्सायाति इदप्पच्चयताय सम्मा अग्गहणं । तत्थापि च हेतुफलभावेन सम्बन्धानं धम्मानं सन्ततिघनस्स अभेदितत्ता परमत्थतो विज्जमानम्पि भेदनिबन्धनं नानत्तनयं अनुपधारेत्वा गहितं एकत्तग्गहणं निस्साय । इदं गहन्तीति इदं सस्सतग्गहणं अभिनिविस्स वोहरन्ति, इमिना नयेन एकच्चसस्सतवादादयोपि यथासम्भवं योजेत्वा वत्तब्बा । भिन्दित्वाति 'आतप्पमन्वाया'तिआदिना विभजित्वा, “तयिदं भिक्खवे तथागतो पजानातीतिआदिना ( दी० नि० १.३६) वा विधमित्वा । निज्जयन्ति अनोनद्धं । निगुम्बन्ति अनावुटं । अपिच वेळुआदीनं हेडपरियसंसिब्बनट्टेन जटा । कुसादीनं ओवरणट्ठेन गुम्बो । तस्सदिसताय दिट्टिगतानं ब्याकुला पाकटता "जटा, गुम्बो "ति च वुच्चति, दिट्ठिजटाविजटनेन, दिगुम्बविवरणेन च निज्जटं निगुम्बं कत्वाति अत्थो ।
( १.१.२९-२९)
Jain Education International
तिवट्टं । तियद्धं ।
" तस्मा "तिआदिना बुद्धगुणे आरम्भ देसनाय समुट्ठितत्ता सब्बञ्जतणं उद्दिसित्वा देसनाकुसलो भगवा समयन्तरं विग्गहणवसेन सब्बञ्जतञ्ञाणमेव विस्सज्जेतीति दस्सेति ।
२९. अत्थि परियायो सन्ति सद्दो, सो च संविज्जन्तिपरियायो, संविज्जमानता च आणेन उपलब्भमानताति आह "सन्ती " तिआदि । संविज्जमानपरिदीपनेन पन " सन्ती "ति इमिना पदेन तेस दिट्टिगतिकानं विज्जमानताय अविच्छिन्नतं ततो च नेसं मिच्छागाहतो
342
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org