________________
३३८
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
एवं निवत्तेतब्बतं युत्तिया दळहीकरोन्तो “सावकपारमिञाण "न्तिआदिमाह । तत्थ सावकपारमित्राणन्ति सावकानं दानादिपारमिपारिपूरिया निप्फन्नं विज्जत्तयछळभिञाचतुपटिसम्भिदाभेदं जाणं, तथा पच्चेकबुद्धानं पच्चेकबोधित्राणं । ततोति सावकपारमिञाणतो । तत्थाति सावकपारमिञाणे | ततोपीति अनन्तरनिद्दितो पच्चेकबोधिञाणतोपि । अपि सद्देन, पि-सद्देन वा को पन वादो सावकपारमिञाणतोति सम्भावेति। तत्थापीति पच्चेकबोधिञाणेपि । इतो पनाति सब्बञ्तञ्ञाणतो पन, तस्मा एत्थ सब्बञ्ञतञ्ञाणे ववत्थानं लब्भतीति अधिप्पायो । गम्भीरेसु विसेसा, गम्भीरानं वा विसेसेन गम्भीरा । अयञ्च गम्भीरो अयञ्च गम्भीरो इमे इमेसं विसेसेन गम्भीराति वा गम्भीरतरा । तरसद्देनेवेत्थ ब्यवच्छेदनं सिद्धं ।
एत्थाय योजना - किञ्चापि सावकपारमित्राणं हेट्ठिमं हेट्ठिमं सेक्खञाणं पुथुज्जनञाणञ्च उपादाय गम्भीरं, पच्चेकबोधित्राणं पन उपादाय न तथा गम्भीरन्ति “गम्भीरमेवा’”ति न सक्का ब्यवच्छिज्जितुं, तथा पच्चेकबोधित्राणम्पि यथावुत्तं आणमुपादाय गम्भीरं, सब्बञ्जतञणं पन उपादाय न एवं गम्भीरन्ति “ गम्भीरमेवा' "ति न सक्का ब्यवच्छिज्जितुं, तस्मा तत्थ ववत्थानं न लब्भति । सब्बञ्जतञाणधम्मा पन सावकपारमिञाणादीनमिव किञ्चि उपादाय गम्भीराभावाभावतो “गम्भीरा एवा" ति ववत्थानं लब्भतीति । यथा चेत्थ ववत्थानं दस्सितं एवं सावकपारमित्राणं दुद्दसं । " पच्चेकबोधित्राणं पन ततो दुद्दसतरन्ति तत्थ ववत्थानं नत्थी' 'तिआदिना ववत्थानसम्भवो नेतब्बो, तेनेवाह “ तथा दुद्दसाव... पे०... वेदितब्ब "न्ति ।
Jain Education International
( १.१.२८-२८)
पुच्छाविस्सज्जनन्तिपि पाठो, तस्सा पुच्छाय विस्सज्जनन्ति अत्थो । एतन्ति यथावृत्तं विस्सज्जनवचनं । एवन्ति इमिना दिट्ठीनं विभजनाकारेन । एत्थायमधिप्पायो - भवतु व निरवसेसबुद्धगुणविभावनुपायभावतो सब्बञ्जतञाणमेव एकम्पि पुथुनिस्सयारम्मणञाणकिच्चसिद्धिया “अत्थि भिक्खवे, अञ्ञेव धम्मा" तिआदिना (दी० नि० १.१८) बहुवचनेन उद्दिट्टं, तस्स पन विस्सज्जनं सच्चपच्चयाकारादिविसयविसेसवसेन अनञ्ञसाधारणेन विभजननयेन अनारभित्वा सनिस्सयानं दिट्ठिगतानं विभजननयेन कस्मा आरद्धन्ति ? तत्थ यथा सच्चपच्चयाकारादीनं विभजनं अनञ्ञसाधारणं सब्बञ्ज्ञाणस्सेव विसयो, एवं निरवसेसदिट्ठिगतविभजनम्पीति दस्सेतुं “बुद्धानञ्ही "तिआदि आरद्धं, तत्थ ठानानीति कारणानि । गज्जितं महन्तं होतीति देसेतब्बस्स अत्थस्स अनेकविधताय, दुब्बिय्यताय च नानानयेहि पवत्तमानं देसनागज्जितं महन्तं विपुलं, बहुप्पभेदञ्च
338
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org