________________
(१.१.२८-२८)
पुब्बन्तकप्पिकसस्सतवादवण्णना
३३९
होति । आणं अनुपविसतीति ततो एव च देसनाञआणं देसेतब्बधम्मे विभागसो कुरुमानं अनुपविसति, ते अनुपविसित्वा ठितं विय होतीति अत्थो ।
बुद्धञाणस्स महन्तभावो पायतीति एवंविधस्स नाम धम्मस्स देसकं, पटिवेधकञ्चाति बुद्धानं देसनाञाणस्स, पटिवेधाणस्स च उळारभावो पाकटो होति । देसना गम्भीरा होतीति सभावेन गम्भीरानं तेसं चतुब्बिधानम्पि देसना देसेतब्बवसेन गम्भीराव होति, सा पन बुद्धानं देसना सब्बत्थ, सब्बदा च यानत्तयमुखेनेवाति वुत्तं "तिलक्खणाहता सुञतापटिसंयुत्ता"ति, तीहि लक्खणेहि आहता, अत्तत्तनियतो सुञभावपटिसञ्जुत्ता चाति अत्थो। एत्थ च किञ्चापि “सब्बं वचीकम्मं बुद्धस्स भगवतो ज्ञाणपुब्बङ्गमं आणानुपरिवत्ती"ति (महानि० ६९, १५६; चूळनि० ८५; पटि० म० ३.५; नेत्ति० १५) वचनतो सब्बापि भगवतो देसना आणरहिता नाम नत्थि, समसमपरक्कमनवसेन सीहसमानवुत्तिताय च सब्बत्थ समानुस्साहप्पवत्ति, देसेतब्बधम्मवसेन पन देसना विसेसतो आणेन अनुपविठ्ठा, गम्भीरतरा च होतीति दट्ठब् ।
कथं पन विनयपण्णत्तिं पत्वा देसना तिलक्खणाहता, सुञतापटिसञ्जत्ता च होति, ननु तत्थ विनयपण्णत्तिमत्तमेवाति ? न तत्थ विनयपण्णत्तिमत्तमेव । तत्थापि हि सन्निसिन्नपरिसाय अज्झासयानुरूपं पवत्तमाना देसना सङ्खारानं अनिच्चतादिविभाविनी सब्बधम्मानं अत्तत्तनियता, सुञभावप्पकासिनी च होति, तेनेवाह “अनेकपरियायेन धम्मि कथं कत्वा"तिआदि । विनयपत्तिन्ति विनयस्स पञआपनं । ञ कारस्स पन एण-कारे कते विनयपण्णत्तिन्तिपि पाठो। भूमन्तरन्ति धम्मानं अवत्थाविसेसञ्च ठानविसेसञ्च । भवन्ति धम्मा एत्थाति भूमीति हि अवत्थाविसेसो, ठानञ्च वुच्चति । तत्थ अवत्थाविसेसो सतिआदिधम्मानं सतिपट्ठानिन्द्रियबलबोज्झङ्गमग्गङ्गादिभेदो “वच्छो, दम्मो, बलीबद्दो''ति आदयो विय । ठानविसेसो कामावचरादिभेदो । पच्चयाकार-सद्दस्स अत्थो हेट्ठा वुत्तोयेव । समयन्तरन्ति दिट्ठिविसेसं, नानाविहिता दिट्ठियोति अत्थो, अञसमयं वा, बाहिरकसमयन्ति वुत्तं होति । विनयपत्तिं पत्वा महन्तं गज्जितं होतीतिआदिना सम्बन्धो । तस्माति यस्मा गज्जितं महन्तं...पे०... पटिसंयुत्ता, तस्मा । छेज्जगामिनीति अतेकिच्छगामिनी ।
एवं ओतिण्णे वत्थुस्मिन्ति यथावृत्तनयेन लहुकगरुकादिवसेन तदनुरूपे वत्थुम्हि ओतरन्ते । यं सिक्खापदपञआपनं नाम अत्थि, तत्थाति सम्बन्धो । थामोति आणसामत्थियं । बलन्ति अकम्पनसङ्खातो वीरभावो। थामो बलन्ति वा सामत्थियवचनमेव
339
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org