Page Text
________________
(१.१.१६-१६)
मज्झिमसीलवण्णना
३२१
समत्थेतुं आह "महाउपधानं पन पटिक्खित्त"न्ति । महाउपधानन्ति च पमाणातिक्कन्तं उपधानं । सीसप्पमाणमेव हि तस्स पमाणं । वुत्तञ्च “अनुजानामि भिक्खवे, सीसप्पमाणं बिब्बोहनं कातु"न्ति (चूळ० व० २९७) सीसप्पमाणञ्च नाम यस्स वित्थारतो तीसु कण्णेसु द्विन्नं कण्णानं अन्तरं मिनियमानं विदत्थि चेव चतुरङ्गुलञ्च होति । बिब्बोहनस्स मज्झट्ठानं तिरियतो मुट्ठिरतनं होति, दीघतो पन दियड्वरतनं वा द्विरतनं वा । तं पन अकप्पियत्तायेव पटिक्खित्तं, न तु उच्चासयनमहासयनपरियापन्नत्ता। ढेपीति सीसूपधानं, पादूपधानञ्च । पच्चत्थरणं दत्वाति पच्चत्थरणं कत्वा अत्थरित्वाति अत्थो, इदञ्च गिलानमेव सन्धाय वुत्तं। तेनाह सेनासनक्खन्धकवण्णनायं “अगिलानस्सापि सीसूपधानञ्च पादूपधानञ्चाति द्वयमेव वट्टति । गिलानस्स बिब्बोहनानि सन्थरित्वा उपरि पच्चत्थरणं कत्वा निपज्जितुम्पि वट्टती"ति (चूळ० व० अट्ठ० २९७) वुत्तनयेनेवाति विनये भगवता वुत्तनयेनेव । कथं पन वुत्तन्ति आह "वुत्त हेत"न्तिआदि । यथा अठ्ठङ्गुलपादकं होति, एवं आसन्दिया पादच्छिन्दनं वेदितब्बं । पल्लङ्कस्स पन आहरिमानि वाळरूपानि आहरित्वा पुन अप्पटिबद्धताकारणम्पि भेदनमेव । विजटेत्वाति जटं निब्बेधेत्वा । बिब्बोहनं कातुन्ति तानि विजटिततूलानि अन्तो पक्खिपित्वा बिब्बोहनं कातुं ।
१६. "मातुकुच्छितो निक्खन्तदारकान"न्ति एतेन अण्डजजलाबुजानमेव गहणं, मातुकुच्छितो निक्खन्तत्ताति च कारणं दस्सेति, तेनेवायमत्थो सिज्झति “अनेकदिवसानि अन्तोसयनहेतु एस गन्धोति । उच्छादेन्ति उब्बट्टेन्ति। सण्ठानसम्पादनत्यन्ति सुसण्ठानतासम्पादनत्थं । परिमद्दन्तीति समन्ततो मद्दन्ति ।
तेसंयेव दारकानन्ति पुञवन्तानमेव दारकानं । तेसमेव हि पकरणानुरूपताय गहणं । महामल्लानन्ति महतं बाहुयुद्धकारकानं । आदासो नाम मण्डनकपकतिकानं मनुस्सानं अत्तनो मुखछायापस्सनत्थं कंसलोहादीहि कतो भण्डविसेसो । तादिसं सन्धाय "यं किञ्चि...पे०... न वदृती"ति वुत्तं । अलङ्कारञ्जनमेव न भेसज्जञ्जनं । मण्डनानुयोगस्स हि अधिप्पेतत्ता तमिधानधिप्पेतं । लोके माला-सद्दो बद्धमालायमेव “माला माल्यं पुप्फदामे''ति वचनतो। सासने पन सुद्धपुप्फेसुपि निरुळहोति आह “अबद्धमाला वा"ति । काळपीळकादीनन्ति काळवण्णपीळकादीनं। मत्तिककक्कन्ति ओसधेहि अभिसङ्घतं योगमत्तिकाचुण्णं । देन्तीति विलेपेन्ति । चलितेति विकारापज्जनवसेन चलनं पत्ते, कुपितेति अत्थो । तेनाति सासपकक्केन । दोसेति काळपीळकादीनं हेतुभूते लोहितदोसे । खादितेति अपनयनवसेन खादिते । सन्निसिन्नेति तादिसे दुट्ठलोहिते परिक्खीणे । मुखचुण्णकेनाति
321
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009985 |
| Book Title | Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 516 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Interfaith, Buddhism, R000, & R005 |
| File Size | 19 MB |