________________
३२०
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.१५-१५)
कस्सट"न्ति च वदन्ति । तेनेव “कोसेय्यकस्सटमय''न्ति आचरियधम्मपालत्थेरेन (दी० नि० टी० १.१५) वुत्तं । कट्टिस्सं नाम वाकविसेसोतिपि वदन्ति । रतनपरिसिब्बितन्ति रतनेहि संसिब्बितं, सुवण्णलित्तन्ति केचि । सुद्धकोसेय्यन्ति रतनपरिसिब्बनरहितं । विनयेति विनयट्ठकथं, विनयपरियायं वा सन्धाय वुत्तं । इध हि सुत्तन्तिकपरियाये “ठपेत्वा तूलिकं सब्बानेव गोनकादीनि रतनपरिसिब्बितानि वट्टन्ती"ति वुत्तं । विनयपरियायं पन पत्वा गरुके ठातब्बत्ता सुद्धकोसेय्यमेव वट्टति, नेतरानीति विनिच्छयो वेदितब्बो, सुत्तन्तिकपरियाये पन रतनपरिसिब्बनरहितापि तूलिका न वट्टति, इतरानि वट्टन्ति, सचेपि तानि रतनपरिसिब्बितानि, भूमत्थरणवसेन यथानुरूपं मञ्चपीठादीसु च उपनेतुं वन्तीति । सुत्तन्तदेसनाय गहट्ठानम्पि वसेन वुत्तत्ता तेसं सगण्हनत्थं "ठपेत्वा...पे०... न वट्टन्तीति वुत्त"न्ति अपरे । दीघनिकायट्ठकथायन्ति कत्थचि पाठो, पोराणदीघनिकायट्ठकथायन्ति अत्थो । नच्चयोग्गन्ति नच्चितुं पहोनकं । करोन्ति एत्थ नच्चन्ति कुत्तकं, तं पन उद्दलोमीएकन्तलोमीविसेसमेव । वुत्तञ्च -
"द्विदसेकदसान्युद्द-लोमीएकन्तलोमिनो । तदेव सोळसित्थीनं, नच्चयोग्गहि कुत्तक''न्ति ।।
__ हत्थिनो पिट्ठियं अत्थरं हत्थत्थरं। एवं सेसपदेसुपि। अजिनचम्मेहीति अजिनमिगचम्मेहि, तानि किर चम्मानि सुखुमतरानि, तस्मा दुपट्टतिपट्टानि कत्वा सिब्बन्ति । तेन वुत्तं “अजिनप्पवेणी''ति, उपरूपरि ठपेत्वा सिब्बनवसेन हि सन्ततिभूता "पवेणी"ति वुच्चति । कदलीमिगोति मञ्जाराकारमिगो, तस्स धम्मेन कतं पवरपच्चत्थरणं तथा । "तं किरा"तिआदि तदाकारदस्सनं, तस्मा सुद्धमेव कदलीमिगचम्मं वट्टतीति वदन्ति । उत्तरं उपरिभागं छादेतीति उत्तरच्छदो, वितानं । तम्पि लोहितमेव इधाधिप्पेतन्ति आह "रत्तवितानेना"ति । “यं वत्तति, तं सउत्तरच्छेद''न्ति एत्थ सेसो, संसिब्बितभावेन सद्धिं वत्ततीति अत्थो। रत्तवितानेस च कासावं वट्टति, कसम्भादिरत्तमेव न वट्टति, तञ्च खो सब्बरत्तमेव । यं पन नानावण्णं वानचित्तं वा लेपचित्तं वा, तं वट्टति | पच्चत्थरणस्सेव पधानत्ता तप्पटिबद्धं सेतवितानम्पि न वट्टतीति वुत्तं । उभतोति उभयत्थ मञ्चस्स सीसभागे, पादभागे चाति अत्थो । एत्थापि सउत्तरच्छदे विय विनिच्छयो । पदुमवण्णं वाति नातिरत्तं सन्धायाह । विचित्रं वाति पन सब्बथा कप्पियत्ता वुत्तं, न पन उभतो उपधानेसु अकप्पियत्ता। न हि लोहितक-सद्दो चित्ते वट्टति । पटलिकग्गहणेनेव चित्तकस्सापि अत्थरणस्स सङ्गहेतब्बप्पसङ्गतो। सचे पमाणयुत्तन्ति वुत्तमेवत्थं ब्यतिरेकतो
320
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org