________________
(१.१.१२-१२)
मज्झिमसीलवण्णना
३१३
सामञ्जनिद्देसेन वा मूलबीजञ्च मूलबीजञ्च मूलबीजन्ति एकसेसनयेन वा निद्दिवोति वेदितब्बो, तेनेव वक्खति "सब्बव्हेत"न्तिआदि। अतीव विसति भेसज्जपयोगेसूति अतिविसं, अतिविसा वा, या “महोसध"न्तिपि वुच्चति कच्छकोति काळकच्छको, यं "पिलक्खो"तिपि वदन्ति । कपित्थनोति अम्बिलङ्कुरफलो सेतरुक्खो। सो हि कम्पति चलतीति कपिथनो थनपच्चयेन, कपीति वा मक्कटो, तस्स थनसदिसं फलं यस्साति कपित्थनो। “कपित्थनोति पिप्पलिरुक्खो"ति (विसुद्धि० टी० १.१०८) हि विसुद्धिमग्गटीकायं वुत्तं । फळुबीजं नाम पब्बबीजं । अज्जकन्ति सेतपण्णासं । फणिज्जकन्ति समीरणं । हिरिवेरन्ति वारं । पच्चयन्तरसमवाये सदिसफलुप्पत्तिया विसेसकारणभावतो विरुहनसमत्थे सारफले निरुळहो बीजसद्दोति दस्सेति “विरुहनसमत्थमेवा"ति इमिना । इतरहि अबीजसङ्ख्यं गतं, तञ्च खो रुक्खतो वियोजितमेव । अवियोजितं पन तथा वा होतु, अञथा वा “भूतगामो"त्वेव वुच्चति यथावुत्तेन दुतियढेन । विनया (पाचि० ९१) नुरूपतो तेसं विसेसं दस्सेति "तत्था"तिआदिना। यमेत्थ वत्तब्बं, तं हेट्ठा वुत्तमेव ।
१२. सन्निधानं सन्निधि, ताय करीयतेति सन्निधिकारो, अन्नपानादि । एवं कार-सद्दस्स कम्मत्थतं सन्धाय “सन्निधिकारपरिभोग"न्ति वुत्तं । अयमपरो नयो -- यथा “आचयं गामिनो"ति वत्तब्बे अनुनासिकलोपेन “आचयगामिनो''ति (ध० स० १०) निद्देसो कतो, एवमिधापि “सन्निधिकारं परिभोगन्ति वत्तब्बे अनुनासिकलोपेन “सन्निधिकारपरिभोग"न्ति वुत्तं, सन्निधिं कत्वा परिभोगन्ति अत्थो। विनयवसेनाति विनयागताचारवसेन । विनयागताचारो हि उत्तरलोपेन “विनयो"ति वुत्तो, कायवाचानं वा विनयनं विनयो । सुत्तन्तनयपटिपत्तिया विसुं गहितत्ता विनयाचारोयेव इध लब्भति । सम्मा किलेसे लिखतीति सल्लेखोति च विनयाचारस्स विसुं गहितत्ता सुत्तन्तनयपटिपत्ति एव । पटिग्गहितन्ति कायेन वा कायपटिबद्धेन वा पटिग्गहितं । अपरज्जूति अपरस्मि दिवसे | दत्वाति परिवत्तनवसेन दत्वा । ठपापेत्वाति च अत्तनो सन्तककरणेन ठपापेत्वा । तेसम्पि सन्तकं विस्सासग्गाहादिवसेन परिभुजितुं वट्टति । सुत्तन्तनयवसेन सल्लेखो एव न होति ।
यानि च तेसं अनुलोमानीति एत्थ सानुलोमधञरसं, मधुकपुप्फरसं, पक्कडाकरसञ्च ठपेत्वा अवसेसा सब्बेपि फलपुप्फपत्तरसा अनुलोमपानानीति दट्ठब्, यथापरिच्छेदकालं अनधिट्ठितं अविकप्पितन्ति अत्थो ।
सन्निधीयतेति
सन्निधि,
वत्थमेव ।
परियायति
कप्पीयतीति
परियायो,
313
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org