Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 335

३१२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
मज्झिमसीलवण्णना
११. “यथा वा पनेके भोन्तो 'ति आदिदेसनाय सम्बन्धमाह “ इदानी' "तिआदिना । तत्थायमट्ठकथामुत्तको नयो - यथाति ओपम्मत्थे निपातो । वाति विकप्पनत्थे, तेन इममत्थं विकप्पेति “उस्साहं कत्वा मम वण्णं वदमानोपि पुथुज्जनो पाणातिपातं पहाय पाणातिपाता पटिविरतो "तिआदिना परानुद्देसिकनयेन वा सब्बथापि आचारसीलमत्तमेव वदेय्य, न तदुत्तरं । “यथापनेके भोन्तो समणब्राह्मणभावं परिजानमाना, परेहि च तथा सम्भावियमाना तदनुरूपपटिपत्तिं अजाननतो, असमत्थनतो च न अभिसम्भुणन्ति, न एवमयं । अयं पन समणो गोतमो सब्बथापि समणसारुप्पपटिपत्तिं पूरेसियेवा "ति एवं अञ्ञद्देसिकनयेन वा सब्बथापि आचारसीलमत्तमेव वदेय्य न तदुत्तरिन्ति । पनाति वचनालङ्कारे विकप्पनत्थेनेव उपन्यासादिअत्थस्स सिज्झनतो । एकेति अञ्ञे । “एकच्चे" तिपि वदन्ति । भोन्तोति साधूनं पियसमुदाहारो । साधवो हि परे “भोन्तो 'ति वा “देवानं पिया "ति वा "आयस्मन्तो "ति वा समालपन्ति । समणब्राह्मणाति यं किञ्चि पब्बज्जं उपगतताय समणा । जातिमत्तेन च ब्राह्मणाति ।
सद्धा नाम इध चतुब्बिसु ठासूति आह "कम्मञ्चा" तिआदि । कम्मकम्मफलसम्बन्धेनेव इधलोकपरलोकसद्दहनं दट्टब्बं “एत्थ कम्मं विपच्चति, कम्मफलञ्च अनुभवितब्ब’न्ति। तदत्थं व्यतिरेकतो जपेति " अयं मे" तिआदिना । पटिकरिस्सी पच्चुपकारं करिस्सति । तदेव समत्थेतुं “ एवंदिन्नानि ही "तिआदिमाह । देसनासीसमत्तं पधानं कत्वा निदस्सनतो। तेन चतुब्बिधम्पि पच्चयं निदस्सेतीति वुत्तं “अत्थतो पनाति आदि ।
( १.१.११-११)
" सेय्यथिद "न्ति अयं सद्दो " सो कतमो "ति अत्थे एको निपातो, निपातसमुदायो वा, तेन च बीजगामभूतगामसमारम्भपदे सद्दक्कमेन अप्पधानभूतोपि बीजगामभूतगामी विभज्जितब्बट्ठाने पधानभूतो विय पटिनिद्दिसीयति । अञ्ञो हि सद्दक्कमो अञ्ञो अत्थक्कमति आह " कतमो सो गामभूतगाम" | तस्मिञ्हि विभत्ते तब्बिसयसमारम्भोपि विभत्तोव होति । इममत्थञ्हि दस्सेतुं “यस्स समारम्भं अनुयुत्ता विहरन्तीति वुत्तं । तेनेव च पाळियं “ मूलबीज "न्तिआदिना सो निद्दिट्ठोति । मूलमेव बीजं मूलबीजं, मूलं बीजं एतस्सातिपि मूलबीजन्ति इध द्विधा अत्थो । सेसपदेसुपि एसेव नयो । अतो न चोदेतब्बमेतं "कस्मा पनेत्थ बीजगामभूतगामं पुच्छित्वा बीजगामो एव विभत्तो”ति । तत्थ हि पठमेन अत्थेन बीजगामो निद्दिट्ठो, दुतियेन भूतगामो, दुविधोपेस
312